Aκατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον – παιδιά με ήπια νοητική διαταραχή;

Το ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον ενισχύει την ανάπτυξη παιδιών με ήπια νοητική διαταραχή;

Η νοητική υστέρηση αποτελεί μια διαταραχή η οποία αναφέρεται σε ομάδες παιδιών, οι οποίες διαφέρουν ως προς τα αίτια, το βαθμό της νοητικής ανεπάρκειας καθώς και τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς τους.

Ανάπτυξη παιδιών με ήπια νοητική διαταραχή

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παιδιών είναι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο νοητικό και κοινωνικό επίπεδο δηλαδή δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν, να αυτοεξυπηρετηθούν και να αξιοποιήσουν λειτουργικά τον ελεύθερο τους χρόνο.

Η εν λόγω διαταραχή μπορεί να εκδηλωθεί κατά την αναπτυξιακή περίοδο του παιδιού μέχρι και την ηλικία των 18 ετών.

Tα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν τη νοητική δυσκολία είναι πολλά και διαφορετικά και τα περισσότερα από αυτά παραμένουν αδιευκρίνιστα. Στα αίτια συγκαταλέγονται τα γενετικά (χρωμοσωμικές ανωμαλίες, κληρονομικοί παράγοντες) και τα περιβαλλοντικά ( μολυσματικές ασθένειες της εγκύου, κακή διατροφή, πρόωρος τοκετός, παιδικές ασθένειες και το ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον.)

Η σπουδαιότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και διαπαιδαγώγηση του χαρακτήρα ενός παιδιού. Τα ερεθίσματα που θα δεχθεί θεωρούνται σημαντικά για τη νοητική γλωσσική ανάπτυξη, την βελτίωση των αισθήσεων του και των συναισθημάτων του.
Τα παιδιά όμως, που μεγαλώνουν σε ακατάλληλα οικογενειακά περιβάλλοντα, τα οποία αντί να καλλιεργούν μια υγιή αναπτυξιακή πορεία στο παιδί, ευθύνονται για την εμφάνιση ήπιας μορφής νοητικής δυσκολίας λόγω ελλιπούς φροντίδας.

Πολλές φορές η έλλειψη κινήτρων, στοργής, τρυφερότητας, η απουσία κατάλληλων ευκαιριών για μάθηση, εμποδίζουν το παιδί να αναπτύξει το έμφυτο δυναμικό του και τεθεί στην ομάδα «υψηλού κινδύνου».

Ποιες καταστάσεις επιδεινώνουν την ύπαρξη παιδιού με ήπια νοητική διαταραχή;

H αγωνία για επιβίωση οδηγεί τους γονείς σε αδιαφορία και κακοποίηση απέναντι στο παιδί. Η προβληματική αυτή σχέση και η απουσία στήριξης επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου του και καλλιεργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για εμφάνιση ήπιας νοητικής διαταραχής.

Οι ανυποψίαστοι γονείς λόγω άγνοιας της εν λόγω διαταραχής πολύ εύκολα το χαρακτηρίζουν «αδιάφορο», «τεμπέλη». Οι χαρακτηρισμοί αυτοί, δρουν αρνητικά στην αυτοεικόνα του και στην ψυχική του ισορροπία.

Τα απροστάτευτα παιδιά που εγκαταλείπονται σε ιδρύματα αντιμετωπίζουν διαταραχές στο λόγο, προβλήματα συμπεριφοράς και ήπια μορφή νοητικής δυσκολίας λόγω της αδυναμίας επαφής τους με το φυσικό οικογενειακό περιβάλλον.

Μέτρα πρόληψης

• Ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας μέσω ιατρικής και καθοδηγητικής βοήθειας κυρίως για μέλλοντες γονείς.

• Ψυχολογική υποστήριξη των γονέων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από ειδικούς. (ψυχολόγο)

• Βελτίωση συνθηκών διαβίωσης.

• Θετικό οικογενειακό κλίμα που να βοηθάει το παιδί.

• Παροχή ειδικής θεραπευτικής και διδακτικής αγωγής στο παιδί από την προσχολική ηλικία.

• Συστηματική παρακολούθηση και εξέταση του παιδιού από ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό και κοινωνικό λειτουργό.

• Καθοδήγηση και προσοχή του παιδιού σε θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας.

• Αφιέρωση αρκετού χρόνου με το παιδί και παροχή πλούσιων μορφωτικών ευκαιριών. (διαβάστε ένα βιβλίο, πάτε θέατρο ή σινεμά, παίξτε όλοι μαζί ένα παιχνίδι)

• Στήριξη, ενθάρρυνση και εμπιστοσύνη.

Μέσω της συμβουλευτικής καθοδήγησης από κοινωνικές υπηρεσίες και ειδικούς η ζωή της οικογένειας θα αλλάξει. Οι γονείς χρειάζονται βοήθεια και αλληλοϋποστήριξη για να μεγαλώσουν το παιδί τους, να του παρέχουν κίνητρα ανάπτυξης και το σημαντικότερο απ όλα να του προσφέρουν ΑΓΑΠΗ.

Βαλερίου Ελευθερία-Ηλιάνα

Απόφοιτη Παιδαγωγικού  Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση: Εξ Αποστάσεως Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών