Παιδιά και αυτοπεποίθηση.
γράφει η Βασιλική Παπαδημητρίου, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, MSc Ιατρικής στη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας Υπαρξιακή-Συστημική Ψυχοθεραπεία
Συχνά οι γονείς ρωτούν στον ειδικό πώς μπορούν να κάνουν το παιδί τους να έχει περισσότερη αυτοπεποίθηση, να τα βγάζει πέρα σε μη γνώριμες καταστάσεις, να βγαίνει μπροστά, να παίρνει πρωτοβουλίες, να διεκδικεί, να μην είναι παθητικό, ειδικά σε συμβάντα εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον.
Μακάρι η απάντηση να ήταν απλή 1), 2), 3)… και να μπορούσαμε να κάνουμε τα παιδιά μας να κάνουν αυτά που τους λέμε και όχι αυτά που κάνουμε. Εν ολίγοις, τα λόγια μας δεν έχουν τόση ισχύ όση οι πράξεις και η πορεία ζωής μας ως γονείς.
Μας βλέπουν να κάνουμε ανοίγματα στη ζωή μας (δουλειά, φίλοι, δραστηριότητες), να διεκδικούμε και να κυνηγάμε το όνειρό και το στόχο μας; Μας βλέπουν να θέτουμε όρια στους γύρω μας, σεβόμενοι εμείς πρώτα τον εαυτό μας και έπειτα οι άλλοι ή μας παρατηρούν να εκχωρούμε ζωτικό δικό μας χώρο σε άλλους; Πώς λύνουμε τις διαφορές μας, τι ρόλο παίζει η αδικία στην καθημερινότητά μας; Διεκδικούμε ή βουλιάζουμε στην παθητικότητα και το παράπονο;
Η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που από μικρό ένα παιδί χτίζει ανάλογα με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι σημαντικοί άλλοι τον έξω κόσμο. Πώς παρουσιάζεται ο κόσμος έξω; Συναρπαστικός, γεμάτος εμπειρίες και ενθουσιασμό ή απειλητικός και τρομακτικός; Αν οι σημαντικοί άλλοι (συνήθως οι γονείς) αντιμετωπίζουν τον κόσμο καχύποπτα και ζουν σε ένα περισσότερο κλειστό σύστημα στο σπίτι, τότε το παιδί μοιάζει φοβισμένο, αποσυρμένο, αργότερα ως φοιτητής μπορεί να μην έχει ιδιαίτερες παρέες, να προτιμά να διαβάζει μόνο παρά να βγαίνει και να κατακτά καινούριες εμπειρίες, παρόλο που τότε οι γονείς μπορεί να το παροτρύνουν να βγει.
Ακόμη, η σχέση του ζευγαριού για άλλη μια φορά παίζει τον καθοριστικό της ρόλο και στην αυτοπεποίθηση των παιδιών. Αν σε ένα ζευγάρι λείπει η κοντινότητα, το μοίρασμα, η κοινή πορεία, η τρυφερότητα, τότε ο ένας (συνήθως η μητέρα) ή και οι δύο στρέφονται σε μια υπερπροστατευτικότητα απέναντι στα παιδιά, που ονομάζεται ως απέραντη αγάπη, αλλά στην ουσία εκλαμβάνεται ως πνίξιμο, και αργότερα ως υποβόσκον μήνυμα «δε μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου» από την πλευρά των παιδιών. Αυτό δεν ευνοεί ιδιαίτερα την ανάληψη πρωτοβουλιών με στόχο την κατάκτηση νέων εμπειριών και την αίσθηση της αυτεπάρκειας στα παιδιά. Τι θα γίνει αν δεν υπήρχε αυτή η ενασχόληση με το τι πρέπει να φάει/ πού πρέπει να πάει/ τι πρέπει να κάνει το παιδί; Θα στρέφονταν οι σύζυγοι στη σχέση. Και τι θα βλεπαν άραγε εκεί; Μήπως καλύτερα να το αποφύγουμε δίνοντας έμφαση στα παιδιά;
Τέλος, όσο σημαντικά είναι τα όρια σε μια οικογένεια, άλλο τόσο σημαντικοί είναι οι αγώνες των παιδιών να τα διευρύνουν και να τα ξεπεράσουν. Από τα 2 έτη περίπου το παιδί προσχολικής ηλικίας ξεκινά να φέρνει αντίρρηση σε ό,τι «μπορεί» να οριοθετήσει (θέλω το πράσινο καλαμάκι/την άλλη κούπα/το κίτρινο μπλουζάκι/ δεν θέλω να πάω για ύπνο) και αυτό μπορεί να το διεκδικήσει μέχρι τέλους. Έτσι λοιπόν, ενώ ως γονείς μας ξεβολεύουν όλα αυτά και μας βγάζουν από το πρόγραμμα που μπορεί να έχουμε κάνει στο μυαλό μας, έχουμε να το διαβάσουμε και διαφορετικά: Το παιδί μας φτιάχνει την ταυτότητά του με το να λέει «όχι» σε ο,τιδήποτε καθημερινό. Αν δεν του επιτρέψουμε να το πει, θέτοντας υπερβολικά άκαμπτα όρια και κανόνες, του αφαιρούμε την δυνατότητα να πει «όχι» σε ο,τιδήποτε το ξενίζει και τον δυσαρεστεί στο σχολείο, στην παρέα ή όπου αλλού στο μέλλον.
Μετά από ένα χρόνο λειτουργίας του superdad, άλλαξαν πολλά… Πλέον δηλώνω νέα μαμά, σύζυγος, επαγγελματίας, νοικοκυρά, νοσοκόμα, ψυχολόγος, παιδαγωγός, ενώ αυτή η λίστα με τους νέους και παλιούς ρόλους δεν έχει τελειωμό… Αυτό που μου αρέσει είναι να αναζητώ και ν’ ανακαλύπτω καθημερινά φρέσκιες ιδέες για γονείς και ό,τι νέο “παίζει” από τον κόσμο των παιδιών!
