Όλα τα παιδιά αντιστέκονται μερικές φορές στους κανόνες. Εμείς οι γονείς για να ελέγξουμε την επαναστατική, παρορμητική τους συμπεριφορά, χωρίς όμως να δημιουργήσουμε μια διαμάχη εξουσίας, πρέπει να είμαστε υπομονετικοί, επίμονοι και δημιουργικοί ,έτσι ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σωστά στις καθημερινές καταστάσεις στο σπίτι, οι οποίες μεταβάλλονται πολύ γρήγορα.
Γράφει ο Γεράσιμος Ρούσσος,
Η πειθαρχία των μικρών παιδιών μπορεί να είναι πρόκληση για τους γονείς, ειδικά όταν η συμπεριφορά του παιδιού τους είναι ιδιαίτερα αρνητική, ενοχλητική και μη αποδεκτή.
Δυσκολευόμαστε όταν είμαστε αντιμέτωποι με τα «θέλω» των παιδιών που είναι διαφορετικά από τα δικά μας. Δοκιμαζόμαστε με τα «όχι» των παιδιών σε δικές μας οδηγίες ή παραινέσεις ή συμβουλές.
Μήπως δεν έχουμε όλοι εμείς οι γονείς κάποια στιγμή βιώσει καταστάσεις, συγκρούσεις, αντιπαραθέσεις, εντάσεις, ενοχές;
Φαντάζομαι, για παράδειγμα, ότι θα έχουν γνωρίσει και θα έχουν βιώσει αρκετοί γονείς το γεγονός να είναι το παιδί σου πεισματικά κάτω στο πάτωμα, στη μέση ενός καταστήματος που είναι γεμάτο με κόσμο και να απαιτεί να του αγοράσεις επιπλέον κάτι άλλο που θέλει. Σίγουρα πολύ λίγες εμπειρίες είναι περισσότερο αγχωτικές ή ενοχλητικές.
Σε αρκετές λοιπόν περιπτώσεις μιλάμε για χειριστικότητα, για ανυπακοή (ένα μεγάλο όπλο του παιδιού στην πάλη για εξουσία), για ξέσπασμα νεύρων, για κακές συνήθειες και ακόμα για πιο ανησυχητικές συμπεριφορές.
Πώς μπορείτε να παρέχετε πειθαρχία στο παιδί σας ώστε να μπορεί να λειτουργεί καλά στο σπίτι αλλά και έξω από αυτό;
Κάθε γονέας θέλει τα παιδιά του να είναι χαρούμενα, ευγενικά και υπάκουα και να μπορούν να βρουν τη θέση τους στον κόσμο. Αλλά μερικές φορές φαίνεται ότι αυτοί οι στόχοι απέχουν πολύ από την τρέχουσα συμπεριφορά του παιδιού.
Τί είναι η πειθαρχία;
Με την πειθαρχία είναι δεδομένο ότι εμείς οι γονείς μπορούμε να μεταδώσουμε γνώσεις, δεξιότητες αλλά και να διδάξουμε. Ωστόσο, συχνά εξομοιώνεται με τιμωρία και έλεγχο. Η πειθαρχία είναι η διαδικασία της διδασκαλίας του παιδιού σας για την συμπεριφορά που είναι αποδεκτή αλλά και για αυτήν που δεν είναι αποδεκτή. Με άλλα λόγια, η πειθαρχία διδάσκει ένα παιδί να ακολουθεί κανόνες.
Με την κατάλληλη και συνεπή πειθαρχία, το παιδί σας θα μάθει για τις συνέπειες και θα αναλάβει την ευθύνη για τις δικές του ενέργειες. Ο απώτερος στόχος είναι να ενθαρρύνει το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται τόσο τα συναισθήματα όσο και τη συμπεριφορά του.
Τί θέλουμε να πετύχουμε, όταν χειριζόμαστε μια αρνητική συμπεριφορά;
Με την αντίδρασή μας, το χειρισμό και την παρέμβασή μας, θέλουμε να:
- Μειώσουμε την αρνητική συμπεριφορά
- Επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά
- Επανέλθουμε σε μια συναισθηματική ισορροπία
- Να μειώσουμε την αντίσταση και να εδραιώσουμε τη συνεργασία
Εδώ είναι έξι κοινά προβλήματα και κάποιες αντίστοιχες στρατηγικές πειθαρχίας.
- Το παιδί μου αρνείται απολύτως να κάνει όπως του είπα.
Μερικές φορές οι οικογένειες μπαίνουν σε μοτίβα όπου καθημερινά καθήκοντα (δουλειά στο σπίτι, ετοιμασία για ύπνο κ.λπ.) μετατρέπονται σε μάχες. Το παιδί συμμορφώνεται τελικά, αλλά η σύγκρουση αναστατώνει και εξαντλεί όλη την οικογένεια. Η καλύτερη μακροπρόθεσμη λύση για την αποφυγή των εντάσεων είναι να οργανώσετε ρουτίνες για να βοηθήσετε τα παιδιά να ολοκληρώσουν τις καθημερινές τους εργασίες. Για παράδειγμα, οι γονείς πρέπει να καθορίσουν και να επιβάλουν τακτικούς χρόνους μελέτης.
Τα οφέλη της τοποθέτησης του παιδιού σας σε ένα πρόγραμμα
Οι ρουτίνες επηρεάζουν θετικά τη ζωή. Όσον αφορά τη συμπεριφορά, συμβάλλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της καθημερινής λειτουργίας. Μπορεί να μην είναι πάντα προφανές, αλλά τα παιδιά θέλουν και χρειάζονται ρουτίνες. Ένα προβλέψιμο πρόγραμμα προσφέρει δομή που βοηθά τα παιδιά να αισθάνονται ασφαλείς. Δημιουργώντας ένα τέτοιο πρόγραμμα, στέλνετε ένα μήνυμα που λέει, “Έτσι κάνουμε τα πράγματα.” Οι ρουτίνες καθιστούν τις καθημερινές δραστηριότητες διαχειρίσιμες, επιτρέποντας στο παιδί σας να επικεντρώνεται σε ένα πράγμα κάθε φορά. Το μήνυμα: Είμαστε μια οικογένεια που τρώει μαζί. είμαστε μια οικογένεια που διαβάζει μαζί, είμαστε μια οικογένεια που προγραμματίζει τακτικές ώρες για σχολική εργασία και άλλες συνεχιζόμενες ευθύνες.
Οι αποτελεσματικές ρουτίνες απαιτούν δέσμευση και συνέπεια, με όλους τους ενήλικες της οικογένειας να παρουσιάζουν ένα ενωμένο μέτωπο. Οι ρουτίνες πρέπει να καθιερώνονται όταν τα παιδιά είναι μικρά και να εφαρμόζονται με συνέπεια καθώς μεγαλώνουν – αλλά ποτέ δεν είναι πολύ αργά για να ξεκινήσετε. Πάνω απ’ όλα, μην τα παρατάτε. Καθώς αναπτύσσετε τις ρουτίνες σας, θυμηθείτε ότι η επιτυχία απαιτεί χρόνο – μερικές φορές μήνες και χρόνια. Αλλά τα οφέλη θα διαρκέσουν μια ζωή.
- Το παιδί μου δεν νοιάζεται για τις συνέπειες.
Οι συνέπειες λειτουργούν καλύτερα όταν επιβάλλονται αμέσως μετά από έναν κανόνα που έχει παραβιαστεί. Εάν καθυστερήσετε την συνέπεια, αμβλύνετε τη συναισθηματική τους επίδραση στο παιδί σας. Οι συνέπειες πρέπει να έχουν ρεαλιστικά χρονικά όρια: αρκετά μεγάλα για να διδάξουν ένα μάθημα αλλά αρκετά σύντομα για να δώσουν στο παιδί σας την ευκαιρία να προχωρήσει σε θετικά πράγματα. Οι υπερβολικά σκληρές συνέπειες θα ενθαρρύνουν το παιδί σας να αμφισβητήσει την εξουσία σας – και να προκαλέσει περισσότερο θυμό.
- Το παιδί μου δεν με παίρνει στα σοβαρά και δεν με σέβεται.
Θα μπορούσαν να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί δεν σας σέβεται. Είναι σαφείς οι κανόνες; Βάλτε γραπτούς τους σημαντικούς κανόνες. Το θεωρεί το παιδί άδικο; Σε αυτήν την περίπτωση, απαιτείται περαιτέρω συζήτηση. Τελικά, εάν θέλετε να τηρούνται οι κανόνες σας, πρέπει να τους εφαρμόζετε με συνέπεια. Εάν κάνετε “κενές” απειλές, υπονομεύετε τη γονική σας εξουσία.
- Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε τη διαφορά μεταξύ πειθαρχίας και τιμωρίας.
Πόσο συχνά έχετε παραπονεθεί σε φίλους ή μέλη της οικογένειάς σας: «τους φώναξα, τους μίλησα, τους απείλησα, έβαλα χρονικά όρια, έπαιρνα παιχνίδια, ακύρωσα εκδρομές, έκανα δωροδοκίες, ακόμη και τιμωρίες – και τίποτα δεν λειτουργεί! »
Βλέπετε το πρόβλημα με αυτήν την προσέγγιση;
Κάθε παιδί που εκτίθεται σε μια τέτοια ποικιλία «τιμωριών» θα μπερδευόταν. Η πειθαρχία, είναι προτιμότερη επειδή διδάσκει στο παιδί πώς να συμπεριφέρεται. Περιλαμβάνει μια εξήγηση της κακής συμπεριφοράς και της δρομολόγησης σε αποδεκτή συμπεριφορά – μαζί με θετική ενίσχυση κάθε φορά που το παιδί κάνει μια καλή επιλογή συμπεριφοράς. Η τιμωρία, από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιεί φόβο και ντροπή για να αναγκάσει το παιδί να συμπεριφερθεί.
- Δώστε περισσότερη προσοχή στη θετική συμπεριφορά του παιδιού σας.
Στην προσπάθειά τους να εξαλείψουν τα προβλήματα συμπεριφοράς, πολλοί γονείς αγνοούν όλους τους άλλους θετικούς τρόπους με τους οποίους συμπεριφέρεται το παιδί τους. Ανταμείβοντας τη θετική συμπεριφορά (αντί να τιμωρείτε την αρνητική συμπεριφορά), βοηθάτε το παιδί σας να νιώσει επιτυχημένο – και αυξάνει περαιτέρω το κίνητρό του να κάνει το σωστό.
Όταν επισημαίνετε και επαινείτε τις επιθυμητές συμπεριφορές, του διδάσκετε αυτό που θέλετε – όχι αυτό που δεν θέλετε. Κάντε την ευτυχία και το γέλιο τους ακρογωνιαίους λίθους της οικογενειακής ζωής.
- Περάστε διασκεδαστικό χρόνο με τα παιδιά σας.
Πηγαίνετε μαζί τους για βόλτες με ποδήλατο, παίξτε μαζί τους στο πάρκο. Επισκεφτείτε μουσεία μαζί, πηγαίνετε σε ταινίες, φυσικά μόλις μας το επιτρέψουν οι συνθήκες λόγω της πανδημίας. Σίγουρα, η καθημερινότητα μπορεί να είναι δύσκολη αλλά οι ανταμοιβές είναι μεγάλες για τους γονείς που πραγματικά συνδέονται με τα παιδιά τους.
Κλείνοντας…
Οι ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ των παιδιών και των γονιών θέλουν συστηματική δουλειά. Η αλλαγή τόσο η δική μας ως γονείς όσο και του παιδιού χρειάζεται χρόνο. Όταν υπάρχει συνειδητοποίηση, ενεργό ενδιαφέρον και αγάπη μπορούμε να καθοδηγηθούμε και να καθοδηγήσουμε με τη σειρά τα παιδιά προς την κατεύθυνση της ωρίμανσης, της υπευθυνότητας και της αυτονομίας.
Γεράσιμος Ρούσσος
Επιστημονικός Υπεύθυνος Διεπιστημονικού Κέντρου Λόγου, Μαθησιακών & Αναπτυξιακών Δυσκολιών: «ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Λόγος – Μάθηση – Συμπεριφορά
MSc στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία
Επιστημονικός Συνεργάτης του Ανοικτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης
Επιστημονικός Συνεργάτης του ELT
Εκπαιδευτής Εκπαιδευτών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης & Εκπαιδευτής Ενηλίκων
Παιδιατρικός Εργοθεραπευτής S.I.T. – Εμψυχωτής
Ειδικευμένος στην Ειδική Αγωγή (Μέθοδοι, Διαγνωστικά Εργαλεία & Ανιχνευτικά Test)
Για οποιαδήποτε ενημέρωση ή πρόσθετη πληροφόρηση, παρακαλώ μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 210-2792955 & 6934-457847
Ο Ρούσσος Γεράσιμος είναι εξειδικευμένος στην Παιδιατρική Εργοθεραπεία από το 1990 και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (MSc) στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία. Έχει ολοκληρώσει από το 2006-2010 τις σπουδές του στο τμήμα Ψυχολογίας του Ανοιχτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης. Διαθέτει πλούσια εμπειρία (28 έτη) στο χώρο της ειδικής αγωγής και έχει παρουσιάσει εργασίες του σε αρκετά Διεθνή Ιατροψυχολογικά και Παιδαγωγικά συνέδρια και Επιστημονικές Ημερίδες.
Είναι Επιστημονικός Υπεύθυνος, από το 2000, του Διεπιστημονικού Κέντρου Λόγου, Μαθησιακών & Αναπτυξιακών Δυσκολιών “Ανάπτυξη & Εκπαίδευση“.
Είναι αναγνωρισμένος συνεργάτης και εξουσιοδοτημένος να χορηγεί το Α’ ΤΕΣΤ (τεστ σχολικής ετοιμότητας) σε παιδιά προσχολικής ηλικίας από το 2007 και το ΑΘΗΝΑ ΤΕΣΤ (διαγνωστική μέθοδος που εντοπίζει με ακρίβεια τις δυσκολίες μάθησης).
Είναι Επιστημονικός συνεργάτης της Αναπτυξιακής Παιδιατρικής Κλινικής Παίδων του Νοσοκομείου Αγλαΐα Κυριακού καθώς επίσης και του Ανοιχτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης.
Έχει πιστοποιηθεί να χορηγεί την Πρότυπη Αναπτυξιακή Δοκιμασία Ανίχνευσης Διαταραχών Επικοινωνίας “παις“.
Είναι πιστοποιημένος Εκπαιδευτής Ενηλίκων και Εκπαιδευτής Εκπαιδευτών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης.
