Μία μικρή απογοήτευση μπορεί πραγματικά να ωφελήσει το παιδί σας, αρκεί να του διδάξετε πώς να αντιμετωπίσει την αποτυχία.
Πολλοί γονείς σήμερα είναι πρόθυμοι να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τον πόνο διαλυμένων προσδοκιών. Σκεφτείτε πόσα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν την πολιτική να μην προσκαλούν μόνο επιλεγμένους συμμαθητές στα γενέθλιά τους, γιατί όλα τα παιδιά πρέπει να συμπεριληφθούν. Στο πάρτι, καλό είναι να αποφύγετε να παίζετε μουσικές καρέκλες επειδή κάποιο παιδάκι καταλήγει χωρίς θέση, και αισθάνεται αποκλεισμένο. Σε πολλά αθλητικά πρωταθλήματα για μικρά παιδιά δεν ασχολούνται καν να κρατήσουν πόντους, για να αποτρέψουν μία ομάδα από το να αισθάνεται ηττημένη. Και όλα αυτά γιατί δεν θέλουμε να αισθάνονται τα παιδιά μας άσχημα για τον εαυτό τους.
Η ειρωνεία είναι ότι οι απογοητεύσεις είναι πραγματικά ευεργετικές για τα παιδιά. Όταν μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν και τις αποτυχίες, τα βοηθά να αναπτύξουν βασικά χαρακτηριστικά που θα χρειαστούν για να πετύχουν αργότερα στη ζωή τους, όπως δεξιότητες αντιμετώπισης, συναισθηματική ανθεκτικότητα, δημιουργική σκέψη και ικανότητα συνεργασίας.
«Οι γονείς βλέπουν την αποτυχία ως πηγή πόνου για το παιδί τους, αντί για μία ευκαιρία να πουν: μπορώ να το αντιμετωπίσω. Είμαι δυνατό»! Λένε οι ειδικοί.
Μία ανασκόπηση πολλών μελετών διαπίστωσε ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση δεν έκανε τα παιδιά να πάρουν καλύτερους βαθμούς ή να πετύχουν καλύτερα στην καριέρα τους. Η επιτυχία οδηγεί στο να αισθάνεσαι καλά για τον εαυτό σου, όχι το αντίστροφο.
Λοιπόν θα πρέπει να αντισταθείτε στην επιθυμία να ξαναχτίσετε τον πύργο του παιδιού σας όταν πέφτει στο πάτωμα, ή να μην μιλήσετε με τον προπονητή του εάν δεν μπορέσει ποτέ να παίξει στην πρώτη ομάδα; Η απάντηση είναι δύσκολη. Πρέπει να ξέρετε πόσο μπορεί το παιδί να αντέξει. Όμως υπάρχουν καθημερινά βήματα που μπορείτε σαν γονείς να κάνετε για να το διδάξετε πώς να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις, όταν τα πράγματα δεν λειτουργούν όπως ακριβώς θέλει.
Γίνετε ο οδηγός του παιδιού σας, όχι ο σωτήρας του.
Δεν μπορείτε να είστε εκεί για να το ηρεμήσετε κάθε φορά που αισθάνεται ότι είναι μόνο του ή αποτυγχάνει σε μία εργασία, οπότε προετοιμάστε το για να διαχειριστεί τις αποτυχίες. Αν έρθει στο σπίτι κλαίγοντας γιατί δεν το άφησαν να πάρει μέρος σε ένα ομαδικό παιχνίδι, θα μπορούσατε να πείτε «πως ένιωσες που δεν σε άφησαν να παίξεις μαζί τους;» Και ρωτήστε επίσης «τι θα μπορούσες να κάνεις για να το αλλάξεις αυτό την επόμενη φορά;» Πράγματι όσο περισσότερες πιθανές λύσεις μπορεί να βρει, τόσο το καλύτερο. Μην «κλείσετε» τη δημιουργική του επίλυση προβλημάτων. Πείτε του «ναι αυτή είναι μία επιλογή. Τι άλλο θα μπορούσες να κάνεις;» Στα παιδάκια της προσχολικής ηλικίας θα μπορούσατε να τους προτείνετε να ξεκινήσουν το δικό τους παιχνίδι την επόμενη φορά με άλλους φίλους.
Περιορίστε τον έπαινο.
Το να «φορτώνετε» το παιδί με φιλοφρονήσεις μπορεί να του κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Τα παιδιά αυτά εξαρτώνται από τους άλλους για επιβράβευση και έχουν συνεχώς την ανάγκη θετικών σχολίων για να αισθάνονται πολύτιμα. Η αυτοπεποίθηση αποκτάται από το να ξεπερνά τις αντιξοότητες και όχι από το να ακούει συνέχεια το πόσο υπέροχο είναι. Σε μία πρόσφατη έρευνα, 400 μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και έπρεπε να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις. Η μία ομάδα επαινέθηκε για την ευφυΐα της (πρέπει να είστε έξυπνοι) και η άλλη για την προσπάθειά της (πρέπει να εργαστείτε σκληρά). Αφού και οι δύο ομάδες δεν μπόρεσαν να απαντήσουν σε δύσκολες ερωτήσεις τους δόθηκαν πιο εύκολες. Η «έξυπνη» ομάδα αποθαρρυμένη από την προηγούμενη αποτυχία της, έδωσε ένα 20% χειρότερα αποτελέσματα από την πρώτη φορά. Ενώ η άλλη ομάδα πέτυχε ένα 30% γιατί προσπάθησε σκληρά.
Ενθαρρύνετε το να δοκιμάσει νέα πράγματα.
Τα παιδιά κινούνται φυσικά προς τα χόμπι που τους ενδιαφέρουν και στα οποία υπερέχουν. Αλλά αν το παιδί σας αποφύγει να δοκιμάσει μια διαφορετική δραστηριότητα επειδή φοβάται πως θα αποτύχει, τότε θα χάσει την επιθυμία να διευρύνει τους ορίζοντές του. Οι γονείς περιορίζουν συχνά τα παιδιά τους με την υπερβολική προστασία.
Προσπαθήστε να ενθαρρύνετε το παιδί σε νέα πράγματα, ενώ ταυτόχρονα πείτε του με σαφήνεια ότι δεν πρέπει να αισθάνεται την ανάγκη να σπάσει κανένα παγκόσμιο ρεκόρ. Η δουλειά σας, σαν γονείς είναι να δώσετε έμφαση στην προσπάθεια και τη βελτίωση.
Διδάξτε τους ότι δεν μπορούν να έχουν τα πάντα όταν το θέλουν.
Είτε πρόκειται για γλυκό πριν από το δείπνο είτε για να μην κάνουν τα μαθήματά τους για να πάνε στην παιδική χαρά, τα παιδιά θέλουν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν. Αλλά η ενθάρρυνση ενός παιδιού να περιμένει, το βοηθά να αναπτύξει τον αυτοέλεγχο, μία δεξιότητα στην οποία θα βασιστεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Μελέτες βεβαιώνουν το γεγονός ότι, εάν ένα παιδί μπορεί να ελέγξει τις παρορμήσεις του, θα είναι σε θέση να χειριστεί καλύτερα κάθε είδους προκλήσεις.
Για να καλλιεργήσουν οι γονείς τον αυτοέλεγχο, οι ειδικοί συμβουλεύουν τη θέσπιση κανόνων σπιτιού, όπως «πρέπει να κρεμάσεις το παλτό σου στην ντουλάπα μόλις το βγάλεις», και αυτό χωρίς καμία εξαίρεση. Μόλις το παιδί μάθει ότι αυτοί οι κανόνες δεν είναι διαπραγματεύσιμοι, θα αποδεχτεί ευκολότερα ότι είναι η πρώτη δουλειά στο σπίτι και μετά η τηλεόραση ή το παιχνίδι.
Γίνετε ένα καλό πρότυπο.
Το παιδί σας παρακολουθεί συνεχώς, οπότε είναι σημαντικό να χειριστείτε τις τυχόν αποτυχίες σας με «χάρη»! Εάν πανικοβληθείτε επειδή χάλασε το κινητό σας ή λεκιάσατε το καλό σας φόρεμα, δεν επιδεικνύετε υγιείς ικανότητες αντιμετώπισης. Εάν δεν τα καταφέρατε να κερδίσετε σε κάποιο διαγωνισμό που λάβατε μέρος, πείτε στα παιδιά «δεν με πείραξε καθόλου, ευχαριστήθηκα και ένιωσα υπέροχα γιατί έκανα ότι καλύτερο μπορούσα και διασκέδασα πολύ. Αυτό έχει σημασία»!
Χρησιμοποιήστε φράσεις που θα το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις δικές του αδυναμίες, «όπως θα προσπαθήσω σκληρότερα την επόμενη φορά». Και αναλάβετε την ευθύνη όταν κάνετε κάτι χαζό! Αυτό δείχνει ότι και οι ενήλικες κάνουν λάθη.
Διαχειριστείτε τις προσδοκίες.
Τα παιδιά αποτυγχάνουν σε ένα διαγώνισμα, αποβάλλονται και ξεχνούν τα όριά τους. Μία εκδρομή αναβάλλεται γιατί βρέχει. Ένα παιχνίδι της μόδας εξαντλείται. Δεν είναι δυνατόν να αποτρέψετε αυτά τα γεγονότα, αλλά μπορείτε να μειώσετε τη στενοχώρια του παιδιού διατηρώντας τις προσδοκίες του μέσα σε λογικά όρια.
Εάν την τελευταία στιγμή ακυρώθηκαν τα σχέδια να κοιμηθεί η κορούλα σας στο σπίτι της φίλης της, ασφαλώς θα αισθανθεί μεγάλη απογοήτευση.
Αντί λοιπόν να μιλάτε για όμορφα σχέδια που θα πραγματοποιηθούν οπωσδήποτε, είναι καλύτερα να τα αντιμετωπίζετε σαν απλές δυνατότητες. Στη συνέχεια, εάν δεν πραγματοποιηθούν, θα έχετε μειώσει το πλήγμα και θα έχετε ενισχύσει την κατανόηση του παιδιού, ότι οι μικρές απογοητεύσεις είναι μέρος της ζωής.
Πότε πρέπει να επέμβετε.
Δεν είναι φυσικά δυνατόν να προστατέψετε το παιδί σας από κάθε μικρή δυσκολία, αλλά υπάρχουν στιγμές που θα χρειαστεί τη βοήθειά σας.
Εάν η αποτυχία του προκαλέσει τεράστια ταπείνωση. Εάν ξεχάσει το κοστούμι του για τη σχολική παράσταση, μην του μιλήσετε για υπευθυνότητα. Απλά φέρτε το κοστούμι του.
Εάν το παιδί κινδυνεύει. Αν οι φίλοι του ξέρουν πλέον πολύ καλό κολύμπι, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφήσετε το παιδί να πάει βαθιά.
Εάν το εκφοβίζουν. Ένα σχόλιο στην παιδική χαρά δεν πρέπει να σας προκαλέσει συναγερμό, αλλά πρέπει να παρέμβετε εάν δείτε ότι δέχεται συνεχώς πειράγματα και αυτό το αναστατώνει.
