Επιθετική συμπεριφορά στα παιδιά

201510238312753635811841927539413231924551

Το παιδί μου κάποιες φορές είναι πολύ επιθετικό. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποφύγω αυτήν τη συμπεριφορά;

γράφει ο Αλέξανδρος Ε. Κονταλέκας, Παιδίατρος – Νεογνολόγος / Σύμβ. μητρ. θηλασμού IBCLC

Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε αυτή τη συμπεριφορά είναι να παρέχετε στο παιδί σας μία σταθερή, ασφαλή οικογενειακή ζωή με πειθαρχία και συνεχή επίβλεψη κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας. Όποιος ενδιαφέρεται για το παιδί σας πρέπει να είναι ένα καλό πρότυπο και να συμφωνεί στους κανόνες που μαθαίνει το παιδί σας, όπως την απάντηση που θα χρησιμοποιήσει εάν αυτό παρακούσει. Όποτε  παραβιάσει έναν σημαντικό κανόνα, πρέπει να επιπληχθεί αμέσως ώστε να καταλάβει τι ακριβώς έκανε λάθος.

Τα παιδιά δεν γνωρίζουν τους κανόνες του σπιτιού μέχρι να τους τους μάθετε και αυτή είναι η βασική σας ευθύνη ως γονείς. Τα νήπια είναι φυσικό να ενδιαφέρονται να αγγίζουν και να εξερευνούν, άρα εάν έχετε αντικείμενα αξίας, κρύψτε τα ή αφαιρέστε τα. Σκεφτείτε να δημιουργήσετε ένα ξεχωριστό χώρο στο σπίτι σας όπου μπορεί να παίξει με βιβλία και παιχνίδια.

Η πειθαρχία πρέπει να είναι κομμάτι της καθημερινότητας για να είναι πιο αποτελεσματική και όχι μόνο όταν παρακούει το παιδί σας. Στην πραγματικότητα ξεκινά με το χαμόγελο των γονιών στο χαμογελαστό μωρό τους και συνεχίζει με έπαινο και θετική στάση σε όλες τις σωστές και κατάλληλες συμπεριφορές. Με την πάροδο του χρόνου, εάν το παιδί σας νιώθει ότι το ενθαρρύνετε και το σέβεστε και όχι ότι το μειώνετε  και το ντροπιάζετε, είναι πιο πιθανό να ακούσει, να μάθει και να αλλάξει όταν είναι απαραίτητο. Πάντα είναι πιο αποτελεσματικό να ενισχύουμε θετικά τις επιθυμητές συμπεριφορές και να διδάξουμε τα παιδιά εναλλακτικές συμπεριφορές παρά να πούμε, «Σταμάτα! Αλλιώς… »

Καθώς του διδάσκετε άλλους τρόπους να αντιδρά δεν υπάρχει κάτι αρνητικό στο να του αποσπάτε την προσοχή κάποιες φορές, ή να δοκιμάσετε κάποια άλλη προσέγγιση. Καθώς δεν το δωροδοκείτε να συμπεριφέρεται σωστά με το να του προσφέρετε γλυκά, για παράδειγμα, δεν υπάρχει κάτι κακό με το να του αποσπάτε σκόπιμα την προσοχή.

Να θυμάστε ότι το παιδί σας δεν έχει από φύση του αυτοέλεγχο. Χρειάζεται να του μάθετε να μην κλωτσάει, χτυπάει, ή να δαγκώνει όταν θυμώνει, αλλά αντί γι αυτό να εκφράζεται με λέξεις. Είναι σημαντικό γι’ αυτό να μαθαίνει τη διαφορά ανάμεσα στην πραγματική και στη φανταστική προσβολή και ανάμεσα στην προστασία των δικαιωμάτων του και στο ξέσπασμα του θυμού του. Ο καλύτερος τρόπος για να διδάξετε αυτά τα μαθήματα είναι η σωστή επίβλεψη όταν μπλέκει σε αντιπαραθέσεις με τους συμμαθητές του. Όσο η διαφωνία τους είναι ασήμαντη μην εμπλακείτε και αφήστε τα παιδιά να λύσουν μόνα τους το πρόβλημα. Ωστόσο, πρέπει να παρέμβετε όταν τα παιδιά ασκήσουν σωματική βία η οποία συνεχίζει αφού τους έχετε πει να σταματήσουν ή όταν ένα παιδί φαίνεται να βρίσκεται  σε ανεξέλεγκτο θυμό και προσβάλλει ή δαγκώνει τα άλλα. Απομακρύνετε τα παιδιά και κρατήστε τα μακριά το ένα από το άλλο μέχρι να ηρεμήσουν. Εάν ο καβγάς είναι εξαιρετικά βίαιος, πρέπει να σταματήσετε το παιχνίδι τους. Ξεκαθαρίστε τους όταν δεν έχει σημασία ποιος το ξεκίνησε. Δεν υπάρχει δικαιολογία για την προσπάθεια να χτύπησει ο ένας τον άλλον.

Για να αποφύγετε ή να ελαχιστοποιήσετε τις επικίνδυνες καταστάσεις, δείξτε στο παιδί σας τρόπους να αντιμετωπίζει το θυμό του χωρίς να έχει επιθετική συμπεριφορά. Μάθετε το να λέει όχι σε ένα σταθερό τόνο φωνής, να γυρνάει την πλάτη του ή να κάνει συμβιβασμούς αντί να παλεύει με το σώμα του. Μέσα από παραδείγματα, δείξτε του ότι λύνοντας τις διαφορές μέσω της συζήτησης είναι πιο αποτελεσματικό, και πιο πολιτισμένο, αντί με τη σωματική βία. Επιβραβεύστε το στην κατάλληλη συμπεριφορά και εξηγήστε του πόσο ώριμη είναι η συμπεριφορά του όταν χρησιμοποιεί τέτοιες τακτικές αντί να βαράει, να κλωτσάει ή να δαγκώνει. Πάντα να ενθαρρύνετε και να επιβραβεύετε τη συμπεριφορά του όταν επιδεικνύει ευγένεια και καλοσύνη.

ahhh-1

Επίσης δεν υπάρχει κάτι κακό στο να κάνετε ένα διάλειμμα στην πειθαρχία όταν η συμπεριφορά του είναι ακατάλληλη και μπορείτε να το κάνετε όταν το παιδί είναι μικρό, στην ηλικία του ενός έτους. Βάλτε το παδί σας να καθήσει σε μία καρέκλα ή πάτε σε ένα βαρετό μέρος όπου δεν θα του αποσπάται η προσοχή: στην ουσία, το χωρίζετε από την άσχημη συμπεριφορά του και του δίνετε χρόνο να ηρεμήσει. Εξηγήστε του σύντομα τι κάνετε και γιατί, αλλά όχι με μεγάλες διαλέξεις. Αρχικά όσο τα παιδιά είναι μικρά τα διαλείμματα τελειώνουν μόλις ηρεμήσουν και μείνουν ήσυχα και σταθερά. Με το τέλος του διαλείμματος που τα παιδιά είναι ήρεμα επιβραβεύστε αυτή τη συμπεριφορά, ώστε έτσι το παιδί να μάθει ότι η παύση σημαίνει ήσυχα και σταθερά. Μόλις μάθουν να ηρεμούν μόνα τους (να είναι ήσυχα και σταθερά) ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι ενός λεπτού παύση για κάθε χρόνο ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας, δηλαδή ένα 3χρονο παιδί έχει μία τρίλεπτη παύση. Όταν η παύση τελειώνει του δίνετε αρκετή θετική προσοχή όταν κάνει το σωστό.

Να προσέχετε πάντα τη δική σας συμπεριφορά μπροστά του. Ένας από τους καλύτερους τρόπους να του διδάξετε καλή συμπεριφορά είναι να ελέγχετε οι ίδιοι το θυμό σας. Εάν εκφράζετε το θυμό σας με ήσυχο και ειρηνικό τρόπο, πιθανόν να ακολουθήσει το παράδειγμά σας. Εάν πρέπει να το πειθαρχήσετε μην νιώθετε ένοχοι γι αυτό και φυσικά μην απολογείστε. Εάν καταλάβει τα ανάμεικτα συναισθήματά σας, μπορεί να πείσει τον εαυτό του ότι ήταν σωστή η συμπεριφορά του και ότι εσείς είστε ο κακός της υπόθεσης. Αν και το να πειθαρχείτε το παιδί σας δεν είναι ποτέ ευχάριστο, είναι απαραίτητο κομμάτι του γονεϊκού σας ρόλου και δεν υπάρχει λόγος να νιώθετε ένοχοι γι’ αυτό. Το παιδί σας πρέπει να καταλαβαίνει πότε κάνει το λάθος έτσι ώστε να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του και να δέχεται τις συνέπειες.

Πότε να καλέσετε τον παιδίατρο

Εάν το παιδί σας φαίνεται να είναι ασυνήθιστα επιθετικό για περισσότερο από λίγες βδομάδες και δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τη συμπεριφορά του μόνοι σας, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας. Άλλα προειδοποιητικά σημάδια είναι:

– Σωματικοί τραυματισμοί στον εαυτό του ή σε άλλους (σημάδια από δόντια, μελανιές, τραυματισμοί στο κεφάλι)

– Να επιτίθεται σε εσάς ή σε άλλους ενήλικες

– Να βρίσκεται στο περιθώριο στην γειτονιά του ή στο παιχίδι στο σχολείο

– Ο φόβος σας για την ασφάλεια των άλλων που βρίσκονται γύρω του

Το πιο ανησυχητικό σημάδι είναι η συχνότητα των ξεσπασμάτων. Κάποιες φορές τα παιδιά με προβλήματα επικοινωνίας περνούν πολλές μέρες ή μία εβδομάδα ή και δύο χωρίς κάποιο περιστατικό και μπορεί να συμπεριφέρονται και ήσυχα και χαριτωμένα κατά αυτή την περίοδο, αλλά λίγα μπορούν να περάσουν ολόκληρο μήνα χωρίς να εμπλακούν σε καβγάδες τουλάχιστον μία φορά.

Ο παιδίατρος σας μπορεί να σας προτείνει τρόπους να πειθαρχήσετε το παιδί σας και να σας επιβεβαιώσει εάν όντως έχει διαταραχή στη επικοινωνία του. Εάν αυτό είναι το πρόβλημα πιθανώς να μην μπορείτε να το λύσετε μόνοι σας και ο παιδίατρος σας θα σας συμβουλεύσει για την κατάλληλη ψυχολογική παρέμβαση.

Ο παιδίατρος ή άλλοι ειδικοί στην παιδική ψυχολογία θα πάρουν συνέντευξη και από εσάς και το παιδί σας και ίσως να παρατηρήσουν το παιδί σας σε διαφορετικές καταστάσεις (στο σπίτι, πριν από το σχολείο, με ενήλικες και με άλλα παιδιά). Ένα πρόγραμμα διαχείρισης συμπεριφοράς θα καθοριστεί. Φυσικά δεν λειτουργούν όλες οι μέθοδοι σε όλα τα παιδιά, άρα θα υπάρχει ένας αριθμός δοκιμών και επαναξιολόγησης.

2

Πηγή