Το καλοκαίρι είναι κατάλληλη εποχή για να διαβάσουμε όμορφα βιβλία με τα παιδιά μας! Ο ελεύθερος χρόνος τους είναι περισσότερος και με τη βοήθειά μας τα βιβλία μπορούν να γίνουν η χαρά, η διασκέδαση, η ξεκούραση και μια δημιουργική απασχόληση με τα παιδιά μας!
Κείμενο: Μάρλεν Κεφαλίδου, Νηπιαγωγός – Μουσικός
Παρακάτω βρίσκουμε χρήσιμες πληροφορίες για το πώς πρέπει να διαβάζουμε στα παιδιά μας ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδιού:
Ηλικία 2-4
Αυτή η ηλικία έχει να κάνει με τη δράση! Μέσα από το διάβασμα ενθαρρύνουμε τη γλωσσική ανάπτυξη, το ενδιαφέρον για τα βιβλία και το διάβασμα, αρκεί να κάνουμε το διάβασμα ενδιαφέρον και ζωντανό.
Τι να περιμένουμε σε αυτή την ηλικία
Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία δεν μπορούν να κάτσουν ακίνητα. Νιώθουν την ανάγκη να κινούνται συνέχεια! Οπότε θα πρέπει να συνηθίσουμε να πηδάνε, να σηκώνονται, να κατρακυλάνε και γενικότερα να μη στέκονται ακίνητα όσο τους διαβάζουμε. Μπορεί να κινούνται αλλά ακούνε!
Τι βιβλία να επιλέξουμε
Να επιλέγουμε βιβλία με ενδιαφέρον για την ηλικία τους. Βιβλία με ζώα, που να κάνουν ήχους, να είναι ίσως τρισδιάστατα, βιβλία που έχουν διαφορετικές υφές και ΠΟΥ προκαλούν τα παιδιά να τα αγγίξουν, θα κρατήσουν τα χέρια και το ενδιαφέρον τους σε εγρήγορση. Επίσης, βιβλία με κρυμμένες εικόνες που χρειάζονται «εξερεύνηση».
Πώς να κρατούμε το ενδιάφερον ζωντανό
Αυτοσχεδιάζουμε την ώρα που διαβάζουμε, φτιάχνουμε ποιηματάκια, τραγουδάμε μικρά τραγουδάκια και κάνουμε αστεία λάθη. Όλα αυτά τραβάνε το ενδιαφέρον των παιδιών σε αυτήν την ηλικία και δεν τα αφήνουν να αφαιρεθούν. Την ώρα που λέμε πχ ένα ποιηματάκι ή ένα τραγουδάκι που το έχει μάθει το παιδί σταματάμε και το αφήνουμε να συνεχίσει αυτό ή κάνουμε κάποιο αστείο λάθος για να γελάσει και να το διορθώσει.
Ενθαρρύνουμε παιχνίδια που περιλαμβάνουν περιγραφές, ονόματα και επικοινωνία
Μπορούμε με αφορμή ένα βιβλίο με ζώα να στήσουμε έναν ζωολογικό κήπο με πλαστικά ζωάκια και να παίξουμε με αυτό το θέμα. Ρωτάμε πολλές ερωτήσεις το παιδί μας και το προτρέπουμε να περιγράφει, να δίνει ονόματα, γενικότερα να χρησιμοποιεί λέξεις και προτάσεις.
Το διάβασμα να είναι σύντομο, απλό, συχνό
Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπορούν να μείνουν προσηλωμένα σε κάτι για λίγη ώρα. Τα βιβλία που τους διαβάζουμε καλό είναι να είναι σύντομα με απλές ιστορίες και λεξιλόγιο. Καλύτερα να διαβάζουμε λίγο και πολλές φορές μέσα στην ημέρα παρά να προσπαθούμε να διαβάσουμε μια μεγάλη ιστορία μόνο μια φορά.
Κάθε μέρα μια καινούρια εμπειρία
Σε αυτήν την ηλικία κάθε μέρα είναι μια καινούρια εμπειρία! Μπορούμε να επιλέγουμε να διαβάζουμε βιβλία που οι ήρωες κάνουν απλά πράγματα –ντύνονται, παίζουν, πλένονται, κοιμούνται κλπ- και ζητάμε από το παιδί να αναγνωρίσει κάθε φορά την ενέργεια.
Κάνουμε ερωτήσεις
Δεν ξεχνάμε να κάνουμε ερωτήσεις και να περιμένουμε τις απαντήσεις των παιδιών. Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία έχουν ισχυρή άποψη για τον κόσμο γύρω τους και καλό είναι να ακούμε τι πιστεύουν. Μέσα από τις ερωτήσεις τα βοηθάμε να μας πουν τι έχουν στο μυαλό τους και τι νιώθουν. Ταυτόχρονα βοηθάμε και στη γλωσσική τους ανάπτυξη.
Διαβάζουμε το ίδιο ξανά και ξανά
Ας μην φοβόμαστε να διαβάζουμε ξανά και ξανά τα ίδια βιβλία. Βρίσκουμε τι ενδιαφέρει το παιδί μας και διαβάζουμε σχετικές ιστορίες, μπορεί να είναι με ζώα, με αυτοκίνητα, με νεράιδες, με ξωτικά, με τα αστέρια, με μέσα μεταφοράς… Βιβλία με θέματα που πραγματικά τα ενδιαφέρουν μπορούν να βοηθήσουν να μεγαλώσει ο χρόνος που κάθονται να παρακολουθήσουν την ιστορία και να αναπτύξουν τα παιδιά σιγά – σιγά ενθουσιασμό και αγάπη για το διάβασμα.
Αλλάζουμε τακτική αν το παιδί δεν περνάει καλά
Σε περίπτωση που αντιληφθούμε ότι το παιδί δεν περνάει καλά την ώρα του διαβάσματος αλλάζουμε τακτική. Αλλάζουμε βιβλίο, την ώρα διαβάσματος, τον τρόπο που του διαβάζουμε μέχρι να βρούμε τι είναι αυτό που το ευχαριστεί. Το διάβασμα σε αυτήν τη μικρή ηλικία έχει περισσότερο να κάνει με το να αποτελέσει μια θετική και χαρούμενη εμπειρία για το παιδί σε σχέση με το βιβλίο και το διάβασμα και όχι να τελειώνουμε το βιβλίο που διαβάζουμε ή να κάνουμε αυτό που έχουμε εμείς οι ενήλικες στο μυαλό μας.
Ηλικία 4-5
Διαβάζουμε στα παιδιά μας συχνά. Όσο πιο συχνά διαβάζουμε βιβλία στα παιδιά τόσο το καλύτερο. Σε αυτήν τη ηλικία μπορούν να θεμελιωθούν συνήθειες που θα κρατήσουν μια ζωή…
Διαβάζουμε μαζί κάθε μέρα
Προσπαθούμε να κρατάμε ένα σταθερό πρόγραμμα και να διαβάζουμε κάτι κάθε μέρα. Δημιουργούμε για την ώρα διαβάσματος ένα όμορφο κλίμα, γεμάτο αγάπη και ζεστασιά. Παίρνουμε το παιδί μας αγκαλιά και του δημιουργούμε το αίσθημα της ασφάλειας και της επαφής.
Εκδηλώνουμε τη δική μας ευχαρίστηση
Δεν ξεχνάμε να επαναλαμβάνουμε στο παιδί μας πόσο πολύ μας αρέσει η ώρα που διαβάζουμε ένα βιβλίο μαζί. Είναι σημαντικό για παιδί να νιώθει ότι αυτή η ώρα που είναι αφιερωμένη σε αυτό και το διάβασμα είναι η αγαπημένη μας ώρα.
Περιγράφουμε τις εικόνες
Βοηθάμε στην ανάπτυξη του λεξιλογίου του παιδιού, όταν περιγράφουμε τις εικόνες που βλέπουμε στο βιβλίο. Δε χρειάζεται πολλές φορές να διαβάσουμε το βιβλίο, αλλά αν το παιδί το επιθυμεί να περιγράψουμε μόνο τις εικόνες και γιατί όχι να φτιάξουμε μια δική μας ιστορία!
Δεν κουράζουμε τα παιδιά
Σταματάμε το διάβασμα μόλις αντιληφθούμε ότι το παιδί έχασε το ενδιαφέρον του ή κουράστηκε. Δεν έχει νόημα να συνεχίζουμε κάτι που δεν ικανοποιεί το ίδιο το παιδί.
Χρωματίζουμε τη φωνή μας
Πραγματικά η ιστορία μας μπορεί να ζωντανέψει αν χρωματίζουμε τη φωνή μας διαφορετικά για κάθε χαρακτήρα! Τα παιδιά λατρεύουν την ζωντανή διήγηση.
Διαβάζουμε το ίδιο ξανά και ξανά
Όπως και στη μικρότερη ηλικία έτσι και τώρα διαβάζουμε το ίδιο βιβλίο ξανά και ξανά όσο το ίδιο το παιδί επιθυμεί να το ακούει!
Κάνουμε το διάβασμα ενδιαφέρον
Διαβάζουμε την ιστορία ενώ παράλληλα κάνουμε ερωτήσεις, παρατηρούμε τις εικόνες, συζητάμε με το παιδί, αλλάζουμε κομμάτια της ιστορίας.
Παρατηρούμε τα γράμματα και τις λέξεις
Την ώρα του διαβάσματος μπορούμε να τη χρησιμοποιούμε για να παρατηρούμε τα γράμματα και τις λέξεις. Βοηθάμε το παιδί να καταλάβει ότι διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά, από πάνω προς τα κάτω και ότι οι λέξεις χωρίζονται με κενά. Μπορούμε να αφήνουμε το παιδί να αναγνωρίζει κάποια γράμματα και να μαθαίνει καινούρια.
Βλέπουμε κάποιον ειδικό
Το διάβασμα των βιβλίων είναι μια καλή ώρα για να δούμε την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού μας. Σε περίπτωση που αναρωτιόμαστε αν το παιδί μας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα στη γλωσσική του ανάπτυξη, στην όραση ή στην ακοή επισκεπτόμαστε και συμβουλευόμαστε κάποιον ειδικό! Μιλάμε για τις ανησυχίες μας με τη νηπιαγωγό ή τον παιδίατρό μας. Δεν είναι ντροπή να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, ντροπή είναι να ντρεπόμαστε για αυτό και να το κρύβουμε κάνοντας κακό στο ίδιο το παιδί.
Ηλικία 5-6
Καιρός να παίξουμε με τις λέξεις, τους ήχους και τα γράμματα! Παίζοντας με τη γλώσσα θα βοηθήσουμε το παιδί μας σε αυτήν την ηλικία να «σπάσει» τον κώδικά της γλώσσας και να αρχίσει να διαβάζει. Σιγά – σιγά από αυτήν την ηλικία μπορεί το παιδί να προσπαθεί να αναγνωρίσει γράμματα ακόμη και κάποιες λέξεις. Η ώρα του διαβάσματος στο σπίτι είναι η πιο κατάλληλη για τέτοιες δραστηριότητες!
Ενθαρρύνουμε τον προφορικό λόγο
Ζητάμε από το παιδί να μας περιγράψει περιστατικά από το βιβλίο. Να χρησιμοποιήσει λέξεις που δηλώνουν χρονική ακολουθία (στην αρχή ,μετά, τέλος) και να φτιάξει προτάσεις.
Διαβάζουμε παροιμίες, ποιήματα, γλωσσοδέτες
Τα παιχνίδια με τη γλώσσα είναι κάτι που ευχαριστεί πολύ τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία. Μπορούμε να διαβάζουμε βιβλία με ομοιοκαταληξίες, αλλά και προσπαθούμε να πούμε γλωσσοδέτες! Αυτό βοηθάει πολύ στη φωνολογική ενημερότητα των παιδιών και στην ευαισθητοποίησή τους απέναντι στους ήχους.
Φαντασία και πραγματικότητα
Συσχετίζουμε αυτά που διαβάζουμε στα βιβλία με πραγματικά γεγονότα. Συγκρίνουμε και ξεχωρίζουμε το πραγματικό από το φανταστικό.
Χρησιμοποιούμε το όνομα του ως εργαλείο
Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία είναι πολύ ευαίσθητα σχετικά με το όνομά τους και το συνδέον άμεσα με την ταυτότητά τους και το εγώ τους. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε το αρχικό πχ του ονόματός τους και να βρίσκουμε κι άλλες λέξεις που να αρχίζουν από το ίδιο γράμμα μέσα στο κείμενο.
Διαβάζουμε το ίδιο ξανά και ξανά
Και σε αυτήν την ηλικία διαβάζουμε το ίδιο αγαπημένο βιβλίο ξανά και ξανά! Όσο έχει ενδιαφέρον για το παιδί συνεχίζουμε να το διαβάζουμε.
Αφήνουμε το παιδί να γράψει αν θέλει
Αν το παιδί εκδηλώσει την επιθυμία να αντιγράψει από το βιβλίο λέξεις ή φράσεις το αφήνουμε.
Δραματοποιούμε ιστορίες
Παίζουμε κουκλοθέατρο ή δραματοποιούμε τις ιστορίες που διαβάζουμε. Αρέσει πολύ στα παιδιά αυτής της ηλικίας και αναπτύσσει και άλλες δεξιότητές τους.
Συσχετίζουμε φωνές και γράμματα
Την ώρα που διαβάζουμε ή και μετά μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια με τις φωνούλες που βγάζουν τα γράμματα. Για παράδειγμα: «Το γράμμα που ψάχνω βγάζει τη φωνούλα οοοοοοο…..» και το παιδί ψάχνει να βρει το ο στο κείμενο.
Γενικότερα αυτό που πρέπει αν θυμόμαστε είναι η σημασία του διαβάσματος στα παιδιά μας από πολύ μικρή ηλικία και πως αυτό θα έχει μόνο θετικά αποτελέσματα στην γνωστική το ανάπτυξη αλλά και στη γενικότερη καλλιέργειά του. Αρκεί να μην γίνεται με το ζόρι ή με πίεση από του γονείς. Να αποτελεί ώρα χαλάρωσης, ξεκούρασης και «δεσίματος» ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Επίσης, να θυμόμαστε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μεγαλώσουμε έναν μικρό αναγνώστη είναι να μας βλέπει εμάς να διαβάζουμε βιβλία και να μεγαλώνει με την αίσθηση της ευχαρίστησης που αντλούμε από αυτό. Καλά διαβάσματα!
Πηγή: Kindykids.gr
Η Μάρλεν Κεφαλίδου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη της μεγάλη αγάπη υπήρξε η μουσική και η άλλη μεγάλη της αγάπη τα παιδιά. Ολοκλήρωσε με επιτυχία τις σπουδές της στο πιάνο, τα ανώτερα θεωρητικά και τα μουσικοπαιδαγωγικά και ολοκλήρωσε επίσης, τις σπουδές της στη Σχολή Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ.
Εργάστηκε σε ωδείο ως δασκάλα θεωρητικών, αλλά και με παιδιά προσχολικής ηλικίας ως μουσικοπαιδαγωγός και ως νηπιαγωγός στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα σε σχολεία της ελληνικής περιφέρειας. Το 2012-2013 εισηγήθηκε (μεταξύ άλλων αξιόλογων και σημαντικών στον τομέα τους εισηγητών) στα Σεμινάρια με τίτλο: «Η μουσική στην Προσχολική Ηλικία και διδασκαλία της στο Νηπιαγωγείο» και «Διαθεματικές Προσεγγίσεις στη Μουσική και Διδακτικές Παρεμβάσεις στο Νηπιαγωγείο», που βασίστηκαν στην ιδέα της για δωρεάν σεμινάρια, που να απευθύνονται σε νηπιαγωγούς και να αφορούν τη μουσική στην προσχολική εκπαίδευση.
Σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με την ιστοσελίδα της το KindyKids.gr, μια από τις δημοφιλέστερες ιστοσελίδες στον χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης. Συντονίζει την ομάδα και μέσα από καθημερινή έρευνα αρθογραφεί και εμπλουτίζει τη σελίδα συνεχώς με καινούριο υλικό. Είναι παντρεμένη και μητέρα ενός αγοριού.
