Για την αποτελεσματική εκπαίδευση παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες απαιτείται η αλληλεπίδραση των παιδιών αυτών με τα τεχνολογικά επιτεύγματα που υποβοηθούν τη μάθηση.
γράφει ο Φώτης Παναστασίου, Ειδικός Παιδαγωγός (MSc Σχολική Ψυχολογία)
Ευτυχώς κάτι τέτοιο είναι εφικτό χάρη στην τεχνολογική ανάπτυξη η οποία παρέχει πλέον στους εκπαιδευτικούς όλο και μεγαλύτερη ποικιλία τεχνολογικών εργαλείων μάθησης.
Για παράδειγμα τα σημερινά τεχνολογικά μέσα περιλαμβάνουν την αναγνώριση ομιλίας, εργαλεία ανάγνωσης από την οθόνη, οθόνες γραφής Braille και άλλες λύσεις για μαθητές με προβλήματα όρασης καθώς και ενισχυτές ήχου, εφαρμογές και video τεχνολογίες που διευκολύνουν τη νοηματική γλώσσα και το διάβασμα των χειλιών για άτομα με διαταραχές ακοής. Οι μαθητές με κινητικές αναπηρίες, επίσης, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία της αναγνώρισης ομιλίας προκειμένου να μετατρέψουν την ομιλία σε κείμενο, ηλεκτρονικά βιβλία για να περιορίσουν τη δυσκολία τους στο γύρισμα των σελίδων κά. Τέτοιες τεχνολογικές καινοτομίες όχι μόνο βοηθούν τους μαθητές να αντιληφθούν τα διδακτικά αντικείμενα και να συμβαδίσουν με τους συνομηλίκους τους, αλλά επιπλέον επιτρέπουν στο σχολείο να ενσωματώνει ευκολότερα και αποτελεσματικότερα τους μαθητές με ειδικές ανάγκες σε γενικές εκπαιδευτικές τάξεις.
Μαθητές με διαγνωσμένη δυσλεξία διευκολύνονται πολύ από τα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, την τακτική εμφάνιση του κειμένου και τις ποικίλες δραστηριότητες που παρέχει ένα ψηφιακό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, εργαλεία όπως ο επεξεργαστής κειμένου Word βοηθούν τα παιδιά με δυσλεξία να λειτουργήσουν ελεύθερα δίχως το άγχος που δημιουργεί η χειρόγραφη σύνταξη ενός κειμένου. Νιώθουν μια προσωπική ικανοποίηση βλέποντας το τελικό αποτέλεσμα που είναι ένα τακτικό και προσεγμένο κείμενο. Μάλιστα, παρουσιάζονται πιο δεκτικοί και πρόθυμοι να προβούν σε διορθώσεις του κειμένου τους, ανατρέχοντας σε αυτό έχοντας και την αίσθηση-ευθύνη του συντάκτη-συγγραφέα. Αντίστοιχα το λογισμικό πρόβλεψης λέξεων είναι ένα ακόμη εργαλείο για τον δυσλεκτικό μαθητή που τον βοηθά να εκφράζεται γραπτώς πολύ πιο εύκολα και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Το λογισμικό καθώς εμφανίζει ποικίλες λέξεις με την τοποθέτηση μόνον του αρχικού γράμματος από τον μαθητή, τον βάζει στη διαδικασία επιλογής και του παρέχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί δυσκολότερες ορθογραφικά λέξεις. Η εκπαιδευτική χρήση των πολυμέσων, λόγω των δυναμικών εφαρμογών και τη συνδρομή ήχου και εικόνας, βοηθά επίσης σημαντικά στην κατανόηση εννοιών και στην εξέλιξη της σκέψης του μαθητή, ειδικά του δυσλεκτικού μαθητή που οι γνώσεις του σε σχέση με τους συμμαθητές του είναι πιο περιορισμένες.
Μαθητές με δυσαριθμησία αντίστοιχα μπορούν να βοηθηθούν από τα παιχνίδια προσομοίωσης που τους εμπλέκουν σε δραματοποιημένες καταστάσεις συναλλαγών με χρήματα (μικροαγορές) και τους φέρνουν αντιμέτωπους με βασικές αριθμητικές πράξεις. Για παράδειγμα το λογισμικό Number Race, αποκλειστικά σχεδιασμένο για παιδιά με δυσαριθμησία, θέτει ως στόχο την ενίσχυση της αναπαράστασης των αριθμών, την κατανόηση των μεταξύ τους σχέσεων και την εξοικείωσή τους με βασικές αριθμητικές πράξεις, πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμός, διαίρεση.
Αναφορικά με τους αυτιστικούς μαθητές «ο Η/Υ προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής του μαθητή σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον που είναι προβλέψιμο και που, αν το επιδιώξουμε, δεν περιέχει κοινωνικά ερεθίσματα. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθά τον μαθητή με ειδικές ανάγκες να διατηρήσει την προσοχή και τη συγκέντρωσή του σε μια δραστηριότητα» (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2003). Όπως υποστηρίζουν οι Jordan & Powell (1997: 170-171) «οποιοδήποτε άτομο με αυτισμό, είτε παιδί είτε ενήλικας, µπορεί να αισθανθεί άνετα µε τους υπολογιστές και μπορεί να αναπτύξει καλή σχέση µε κάποιον άλλο που δουλεύει στον υπολογιστή µαζί του». Ειδικότερα οι Η/Υ θεωρούνται ως το πλέον ενδεδειγμένο μέσο για τη διδασκαλία αυτιστικών ατόμων καθώς:
– διαμορφώνουν οριοθετημένες συνθήκες
– περιορίζουν τα αισθητηριακά ερεθίσματα
– έχουν προβλέψιμη και νομοταγή συμπεριφορά και άρα είναι ελέγξιμες συσκευές,
– δεν τιμωρούν τις λανθασμένες απαντήσεις,
– είναι ένα εκπαιδευτικό μέσο που επιδέχεται περαιτέρω βελτίωση,
– δίνουν τη δυνατότητα μη λεκτικής ή λεκτικής έκφρασης
