Ο τραυλισμός είναι ένα νευροψυχογενές φαινόμενο, το οποίο δε γνωρίζουμε από τι προκαλείται. Τα συμπτώματά του ποικίλουν, μέρα με τη μέρα, στη συχνότητα και στη σοβαρότητα και αξιολογούνται από ήπια ως έντονα.
γράφει η Λίνα Κατσίγκρη-Krarup, PhD / Νευρογλωσσολόγος – Λογοπεδικός
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή στο ρυθμό ομιλίας, κατά την οποία το άτομο γνωρίζει ακριβώς τι θέλει να πει, αλλά εκείνη τη στιγμή δεν είναι σε θέση να το πει, εξαιτίας μιας ακούσιας επαναληπτικής επιμήκυνσης ή παύσης ενός φθόγγου. Τα συμπτώματα παρατηρούνται πριν ή κατά τη διάρκεια ενός τραυλικού επεισοδίου – δυσρυθμίας και είναι τα εξής:
– Διακοπή στη ροή της ομιλίας
– Επιμηκύνσεις ήχων (π.χ. πππππππάνω, έέέέλα)
– Κολλήματα (π.χ. τ…..ώρα)
– Επαναλήψεις μονοσύλλαβων λέξεων (π.χ. και-και-και-και)
– Επαναλήψεις συλλαβών (π.χ. μέ-μέ-μέλισσα)
– Επαναλήψεις λέξεων (π.χ. θέλω-θέλω- θέλω)
– Παρεμβολές (π.χ. σήμερα πήγα εεεεε στο σπίτι εεεεε του φίλου μου)
– Έντονες συσπάσεις μυών του προσώπου, του λαιμού ή και του σώματος
– Κλείσιμο των ματιών
– Κούνημα του κεφαλιού
– Δυσκολία στην αναπνοή
Τραυλισμός και προσχολική ηλικία
Περίπου, ποσοστό 75% των περιπτώσεων τραυλισμού που εμφανίζονται στην προσχολική ηλικία χαρακτηρίζονται ως φυσιολογικές και θεραπεύονται με επιτυχία. Εκτιμάται επίσης ότι ποσοστό 5% των παιδιών, μεταξύ 2,5 και 3,5 ετών, μεταβαίνουν μία περιόδο, μέχρι και 6 μηνών, που τραυλίζουν και στη διάρκεια της οποίας δεν αντιλαμβάνονται ότι πάσχουν από κάποια δυσχέρεια στην επικοινωνία. Τα παιδιά αυτά, πολύ συχνά, ξεπερνούν τον τραυλισμό, χωρίς θεραπεία. Σε περίπτωση, όμως, που το φαινόμενο παραμένει, συνιστάται περαιτέρω διερεύνηση (λογοπεδική/ ψυχολογική εκτίμηση), για την έγκαιρη διάγνωση και την αποκατάσταση του τραυλισμού άμεσα.
Τραυλισμός και σχολική ηλικία
Στην περίπτωση που ο τραυλισμός εμμένει για πάνω από 3 χρόνια χαρακτηρίζεται ως επίμονος τραυλισμός (persistent stuttering). Τα συμπτώματα ποικίλουν, όσον αφορά στην περιοδικότητα και την ένταση του φαινομένου από μαθητή σε μαθητή και συνοψίζονται ως εξής:
– Γενική δυσχέρεια στην εκφορά του λόγου με επιπτώσεις σε καθημερινές δραστηριότητες
– Δυσκολίες επικοινωνίας στο σπίτι ή στο σχολείο
– Χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εκφραστεί
– Συχνά δεν ολοκληρώνει τις φράσεις του
– Δυσκολίες κατά την ομιλία, ενώπιον των συμμαθητών
– Δυσκολίες κατά την τηλεφωνική ομιλία
– Επίγνωση του γεγονότος, ότι η ομιλία του είναι διαφορετική
– Δυσχέρεια στην ανάπτυξη και διατήρηση φιλικών σχέσεων
– Περιορισμοί συμμετοχής σε κάποιες δραστηριότητες
– «Μηχανισμός κάλυψης», προσπαθεί να αποκρύψει τη δυσχέρεια στον προφορικό λόγο: προσποιείται, ότι ξέχασε τι ήθελε να πει, κάνοντας χρήση περιφράσεων ή αρνούμενο να μιλήσει
– Ανασφάλεια, άγχος και έλλειψη αυτοεκτίμησης για την επικοινωνιακή ικανότητα γενικότερα
Τραυλισμός και αποκατάσταση – Θεραπεία
Ο τραυλισμός είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο, που δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, μόλις εμφανιστεί. Αν ανησυχείτε για τη ροή-ρυθμό της ομιλίας του παιδιού σας, συνιστάται άμεσα λογοπεδική αξιολόγηση του φαινομένου, λαμβάνοντας, ταυτόχρονα, υπ’ όψιν όλους τους γενετικούς, νευροβιολογικούς ψυχολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, που πιθανόν να αλληλεπιδρούν, ώστε να εμφανιστεί ο τραυλισμός. Αν ο τραυλισμός διαγνωστεί έγκαιρα, αυξάνονται κι οι πιθανότητες να βοηθηθεί το παιδί, ώστε να ξεπεράσει εντελώς τη δυσκολία του. Στην αντίθετη περίπτωση, που δηλαδή ο τραυλισμός είναι επίμονος, υπάρχουν τεχνικές που βοηθούν με επιτυχία στον έλεγχο του φαινομένου, σπάνια όμως οδηγούν στην πλήρη αποκατάσταση του.
Η επιστήμη της Νευρογλωσσολογίας προσεγγίζει τον τραυλισμό σαν μια αδυναμία στο συγχρονισμό του εσωτερικού με τον εξωτερικό λόγο. Το θεραπευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει συμβουλευτική γονέων και έναν συνδυασμό ασκήσεων, που εστιάζουν αρχικά στη διόρθωση του ρυθμού ομιλίας, στην εκμάθηση σωστού τρόπου αναπνοής και σε ασκήσεις χαλάρωσης, για τον έλεγχο του άγχους, που συνοδεύει την προσπάθεια ομιλίας.
Η Λίνα Κατσίγκρη είναι Νευρογλωσσολόγος – Λογοπεδικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος νευρογλωσσολογίας και πολιτικών επιστημών (BSc) του Πανεπιστημίου Βρυξελλών (VUB), κάτοχος μεταπτυχιακών σπουδών (MA) σε ανώτερες σπουδές γλωσσολογίας – γνωστική γλωσσολογία, πολυγλωσσία (VUB) και διδακτορικού διπλώματος (PhD) με θέμα The Dyslexic Brain: A Neurolinguistic Approach to the Logopedic Treatment of Dyslexia (VUB). Από το 1996, εργάζεται ως σύμβουλος σε θέματα που αφορούν στις ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου όπως είναι ο λόγος, η μάθηση και η ανάγνωση, την παθολογία και την αποκατάσταση τους. Παράλληλα συνεργάζεται με ξενόγλωσσα σχολεία στην Ελλάδα, το Βέλγιο και την Ελβετία. Έχει παρουσιάσει εργασίες σε παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια και έχει εκδώσει επιστημονικά άρθρα και βιβλία.
