Φύσημα είναι ένας έξτρα ήχος που παράγεται κατά την κυκλοφορία του αίματος μέσα από τα διαμερίσματα της καρδιάς, τις βαλβίδες ή τα αγγεία κοντά στην καρδιά.
Όταν ένα παιδί έχει φύσημα σημαίνει πάντα ότι έχει στην καρδιά του κάποια ανατομική ανωμαλία;
Τα φυσήματα στα παιδιά διακρίνονται σε λειτουργικά ή αθώα και σε παθολογικά.
Το αθώο φύσημα έχει ήπιους χαρακτήρες στην ακρόαση από τον παιδίατρο ή τον καρδιολόγο και βρίσκεται σε υγιές παιδί με φυσιολογικό χρώμα, λειτουργία αναπνευστική και ομαλή ανάπτυξη.
Το αθώο φύσημα μπορεί να παράγεται επειδή στα παιδιά η κυκλοφορία αίματος είναι πιο γρήγορη από ό,τι στους ενήλικες και η καρδούλα τους μικρότερη σε μέγεθος. Μπορεί να γίνεται πιο έντονο κάθε φορά που η κυκλοφορία του παιδιού γίνεται πιο έντονη, όπως πχ σε πυρετό.
Μπορεί κάποιες φορές να ακούγεται στον παιδίατρο και κάποιες άλλες όχι. Υπάρχουν ακόμα κάποιες δομές στην καρδιά που ωριμάζουν μετά την γέννηση, με αποτέλεσμα αθώα φυσήματα κατά την νεογνική ηλικία να υποχωρούν τελείως κατά τους επόμενους μήνες ή χρόνια.
Τέλος πιο σπάνια φύσημα μπορεί να ακούγεται στην καρδιά λόγω ενός γενικευμένου προβλήματος υγείας που στρεσσάρει την κυκλοφορία του αίματος, πχ στον υπερθυρεοειδισμό ή την βαριά αναιμία.
Το παθολογικό φύσημα παράγεται όταν η ροή του αίματος γίνεται στροβιλώδης μέσα από μια ανατομική ανωμαλία της καρδιάς, όπως τρύπα στο μεσοκολπικό ή μεσοκοιλιακό τοίχωμα, στένωση αγγείων, βλάβη σε βαλβίδα της καρδιάς κλπ. Το παθολογικό φύσημα έχει συνήθως λιγότερο ήπιους χαρακτήρες, μπορεί να είναι πιο δυνατό, πιο εκτεταμένο, ή να χειροτερεύει με τον χρόνο. Το παιδί μπορεί να εμφανίζει συμπτώματα όπως ανεπαρκή πρόσληψη βάρους, γρήγορη ανάσα, μπλέ ή ωχρό χρώμα, δυσκολία στην σίτιση.
Πως γίνεται η εκτίμηση ενός φυσήματος από τον γιατρό;
Ο γιατρός θα εκτιμήσει το προσωπικό ιστορικό του παιδιού και θα αποκλείσει συμπτώματα που μπορεί να συσχετίζονται με καρδιοπάθεια (πχ κακή πρόσληψη βάρους, δυσκολία στην ανάσα, εύκολη κόπωση, επεισόδια ζάλης ή συγκοπής, δυσκολία σίτισης, ωχρότητα ή μπλέ χρώμα δέρματος). Θα λάβει επίσης υπόψη του τυχόν οικογενειακό ιστορικό με παρουσία φυσήματος ή καρδιολογικού προβλήματος σε μέλη της οικογένειας.
Στην κλινική εξέταση ο γιατρός εξετάζει την γενική κατάσταση του παιδιού, την παρουσία σφυγμού στα μεγάλα αγγεία των άκρων. Στην εξέταση της καρδιάς αναλύεται το καρδιακό φύσημα ως προς την διάρκειά του, την έντασή του, την ποιότητά του και την περιοχή όπου ακούγεται.
Μετά την κλινική εξέταση ο γιατρός μπορεί να μετρήσει τον κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα του παιδιού. Στο τελικό του συμπέρασμα θα κρίνει κατά πόσο χρειάζεται απλή παρακολούθηση ή παραπομπή σε παιδοκαρδιολόγο.
Στην παραπομπή ο παιδοκαρδιολόγος μετά την κλινική του εκτίμηση θα αποκλείσει με μια σειρά εξετάσεων (υπέρηχος καρδιάς, ηλεκτροκαρδιογράφημα) την πιθανότητα ανατομικών ή λειτουργικών βλαβών στην καρδιά του παιδιού.
Εάν μετά από πλήρη έλεγχο δεν διαπιστωθεί κάτι παθολογικό στην καρδιά του παιδιού, τότε το φύσημά του είναι λειτουργικό ή αθώο και δεν συνιστά πρόβλημα υγείας για το παιδί.
Τα αθώα φυσήματα χωρίς παθολογικό υπόστρωμα μπορεί να παραμένουν, άλλοτε πιο έντονα και άλλοτε λιγότερο έντονα, κατά την παιδική ηλικία και συνήθως υποχωρούν μέχρι την ενηλικίωση του παιδιού.
Όταν ο γιατρός σας βρίσκει ένα αθώο κατά την κλινική εξέταση φύσημα στο παιδί, είναι πιθανό να θελήσει να το παραπέμψει σε ειδικό για περαιτέρω διερεύνηση, ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει μια υποκείμενη καρδιακή ανωμαλία.
Οι γονείς πρέπει να διαβεβαιώνονται ότι ένα παιδί με ένα ελεγμένο και πραγματικά αθώο φύσημα μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή και να είναι ενεργό όπως κάθε υγιές παιδί της ηλικίας του.
Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011
Ακόμη: Αναγνωρίστε το σύνδρομο Prader-Willi
