Έχω «φίλους» …αλλά φοβάμαι.

Το σχολείο αποτελεί το κύριο χώρο στο οποίο εκδηλώνονται περιστατικά σχολικού εκφοβισμού.

Μέσα στο σχολικό πλαίσιο τα παιδιά εφευρίσκουν διαφορετικούς τρόπους σκέψης και έκφρασης, με έναν από αυτούς να είναι η ελεύθερη άσκηση βίας και επιθετικότητας.

Με τον όρο σχολικό εκφοβισμό αναφερόμαστε στη κατάσταση κατά την οποία ο μαθητής εκτίθεται επανειλημμένα και συστηματικά για αρκετό διάστημα σε αρνητικές πράξεις άλλων συμμαθητών του, οι οποίες εκδηλώνονται με επιθετική συμπεριφορά και έχουν ως σκοπό τη καταδυνάστευση σωματικού και ψυχικού πόνου του παιδιού.

Αξίζει να διευκρινιστεί πως ο σχολικός εκφοβισμός δε πρέπει να συγχέεται με το «πείραγμα» στα πλαίσια ενός παιχνιδιού. Τα παιδιά είναι φυσιολογικό να τσακωθούν, να διαφωνήσουν, να ανταλλάξουν λόγια στη προσπάθεια τους να ανακαλύψουν τα όρια τους και να βρουν το δίκιο τους. Η διαφορά έγκειται στο ότι το πείραγμα συμβαίνει μεταξύ φίλων και δε προκαλεί σωματικό ή ψυχικό πόνο σε αντίθεση με το σχολικό εκφοβισμό όπου το παιδί θύτης χρησιμοποιεί τη δύναμη και τη σωματική του υπεροχή για να επιβληθεί μέσα από το πόνο και τη βία.

Η βίωση καταστάσεων και περιστατικών σχολικού εκφοβισμού είναι δυνατόν να προκαλέσει στο παιδί τυπικό θύμα τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στη ψυχοκοινωνική εξέλιξη του.

Ποια είναι τα σημάδια και οι επιπτώσεις ενός παιδιού που θυματοποιείται;

• διακατέχεται από αισθήματα άγχους, ανασφάλειας και φόβου.

• παρουσιάζει ψυχολογικές διαταραχές

• γίνεται επιθετικό προς τους οικείους του.

• διαθέτει χαμηλή αυτοεκτίμηση, έχει αρνητική εικόνα για τον εαυτό του.

• εμφανίζει διάφορα ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλο, πόνο στη κοιλιακή χώρα, διαταραχές στον ύπνο και κρίσεις πανικού.)

• δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο σχολείο

• εμφανίζεται με σκισμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία, ανεξήγητες μελανιές

• αδυνατεί να συγκεντρωθεί και να τελέσει τα σχολικά του καθήκοντα.

• αρνείται να πάει σχολείο.

• εμφανίζει μειωμένη σχολική επίδοση

• δυσκολεύεται να συνάψει φιλικές σχέσεις λόγω του φόβου που το κυριεύει πως θα στοχοποιηθεί.

Η κάθε μέρα για το παιδί θύμα εκτυλίσσεται ως ένα μαρτύριο. Ο σχολικός εκφοβισμός πονάει, δεν αποτελεί είδος προς γελοιοποίηση.

Η αντιμετώπιση του κρίνεται αναγκαία μέσω τελεσφόρων συμβουλών και δραστηριοτήτων από τους γονείς, οι οποίοι οφείλουν:

• να ανατρέφουν τα παιδιά με αγάπη.

• να μιλούν καθημερινά με το παιδί τους, για τη σχολική του μέρα

• να έχουν στενή επικοινωνία ώστε να εκμυστηρευτεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζει διότι τις περισσότερες φορές προσπαθούν να το κρατήσουν κρυφό.

• να θέτουν όρια στη χρήση της τεχνολογίας και να επιβλέπουν κάθε του κίνηση.

• να εποπτεύουν όλες τις δραστηριότητες του παιδιού, κυρίως όταν αυτό εισέρχεται στην εφηβεία.

• να τονώνουν την αυτοπεποίθηση του και να του διδάξουν πώς να αντιστέκεται όρθιο σε κάθε μορφή βίας.

• να υποστηρίζουν την δραστηριοποίηση του εκτός του οικογενειακού πλαισίου με διάφορες δραστηριότητες.( αθλητισμό, καλλιτεχνικά).

• μην εθελοτυφλείτε σε οποιοδήποτε σημάδι και μη πείτε ποτέ δε βαριέσαι μικρά παιδιά είναι χτυπάνε.

• να γνωστοποιήσουν στον σχολείο και στον εκπαιδευτικό της τάξης για το εν λόγω φαινόμενο ώστε να αναζητήσουν τρόπους καταπολέμησης του. Αν δεν ληφθούν μέτρα από το σχολείο εξαντλείστε όλα τα περιθώρια του νόμου.

• η μεσολάβηση του σχολικού ψυχολόγου θα βοηθήσει στη αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων και θα εκπαιδεύσει τα παιδιά στις κοινωνικές δεξιότητες και στη διεκδικητικότητα

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού ταλανίζει τη σύγχρονη κοινωνία και εκφράζεται με ποικίλες μορφές επιθετικής συμπεριφοράς. Δυστυχώς, η κρισιμότερη έλλειψη εντοπίζεται στο τομέα της αντιμετώπισης. Μην περιμένετε να αναλάβετε δράση εφόσον τα συμπτώματα κάνουν αισθητή της παρουσία τους. Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης, η βία και η κακοποίηση δε πρέπει να μας αφήνει αδρανείς αλλά πολέμιους.

γράφει η Βαλερίου Ελευθερία-Ηλιάνα
Απόφοιτη Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση: Εξ Αποστάσεως Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών