Το μεγάλο κόστος των μικρών ψεμάτων

O κόσμος πιστεύει ότι τα δάκρυα ενός παιδιού πρέπει συχνά να λαμβάνονται υπόψη λιγότερο σοβαρά από εκείνα ενός ενήλικα, επειδή έρχονται αρκετά εύκολα…

Αν αναλογιστούμε, για παράδειγμα, την αντίδραση των παιδιών κάθε φορά που δε γίνεται το δικό τους – δάκρυα, αναφιλητά, ελεύθερες πτώσεις στο πάτωμα, χτύπημα χεριών και ποδιών, επιθέσεις κατά των γονέων και άλλα πολλά – θα συνειδητοποιήσουμε ότι οφείλουμε ως γονείς να αναγνωρίζουμε πότε πρόκειται απλά για μία στρέβλωση της πραγματικότητας. Διαφορετικά, δεν θα μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας χωρίς να ανησυχούμε ότι κάθε φορά που αυτά κλαίνε, δε συσσωρεύονται περισσότερα βάσανα και από αυτά των κολασμένων…

Ζούμε δυστυχώς σε μία κοινωνία όπου η διαβρωτική επίδραση των ψεμάτων παραβλέπεται καθημερινά και οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη διαφορά μεταξύ των πραγματικά αβλαβών και αθώων ψεμάτων και των φαινομενικά μικρών αλλά απατηλών ψεμάτων που καταστρέφουν την εμπιστοσύνη. Ως γονείς, πρέπει μεταξύ άλλων, να διατηρούμε την εμπιστοσύνη των παιδιών μας και ο ευκολότερος τρόπος για να τη χάσουμε, είναι με το να τους λέμε ψέματα. Φυσικά, θα πρέπει να επικοινωνούμε την αλήθεια με τρόπους που το παιδί να μπορεί να χειριστεί. Και αυτό συχνά απαιτεί να αποκρύψουμε λεπτομέρειες που πιθανά θα προκαλούσε σύγχυση ή αδικαιολόγητη ανησυχία. Μια σημαντική διαφορά μεταξύ των παιδιών και τους ενήλικες είναι ότι τα παιδιά δεν είναι πλήρως σε θέση να συνειδητοποιήσουν το πραγματικό τους συμφέρον. Ως εκ τούτου, μπορεί να κριθεί απαραίτητο σε ορισμένες περιπτώσεις να τα κατευνάσουμε ή να τα παρακινήσουμε με ένα ψέμα. Ή μήπως όχι:

«Σε λίγο φτάνουμε…» (στα μισά ενός κουραστικού ταξιδιού)

Στην πραγματικότητα: θέλουμε ακόμα κανά δίωρο…Από την άλλη και τι να πεις; Τίποτα. Απλά να βρεις τρόπους να περάσει ο χρόνος πιο γρήγορα.

«Αν πιεις το γάλα σου, θα ψηλώσεις».

Γνωρίζουμε όλοι καλά ότι κατά 95% τα γονίδια είναι αυτά που καθορίζουν πόσο θα αναπτυχθεί κανείς. Από την άλλη, το ψέμα αυτό μπορεί να θεωρηθεί μικρό, γιατί στην τελική το γάλα είναι καλό για τα παιδιά, οπότε λέμε στον εαυτό μας ότι δεν χρειάζεται να αισθανόμαστε άσχημα.

«Φάτο, είναι πολύ νόστιμο»

Στην πραγματικότητα: «φάτο, για αν δεν το φας και πεινάς θα φας σαβούρες» ή «πρέπει να το φας γιατί κάνει πολύ καλό». Όλοι, λίγο πολύ, το κάνουμε. Μπορεί όντως να είναι νόστιμο, αλλά η γεύση είναι υποκειμενική. Το να πιέζουμε το παιδί να φάει κάτι με το ζόρι, μπορεί να αποβεί χειρότερο, γιατί μπορεί να μην θέλει να ξαναδοκιμάσει ποτέ από το συγκεκριμένο φαγητό.

«Είναι ώρα για ύπνο» (μισή ώρα πριν την πραγματική ώρα που πάει για ύπνο)

Και τι έγινε στην τελική αν κοιμηθεί λίγο λιγότερο ή λίγο περισσότερο. Κάποια μέρα, όταν κάνει και αυτό παιδιά θα παρακαλάει για λίγο παραπάνω ύπνο.

«Ένα τόσο δα μικρό τσιμπηματάκι είναι, δε θα πονέσει, στο υπόσχομαι».

Ένα ψέμα που, δυστυχώς, λέμε οι περισσότεροι. Υποσχόμαστε στα παιδιά μας ότι η βελόνα δε θα τα πονέσει, αλλά δύο δευτερόλεπτα αργότερα, το κάνει. Και πολύ μάλιστα. Αυτό τα καθιστά εξαιρετικά δύσπιστα απέναντι μας αλλά και στους γιατρούς στην τελική.

«Ο Άγιος Βασίλης δε θα σου φέρει δώρο φέτος αν δεν είσαι καλό παιδί».

Το συγκεκριμένο ψέμα από τη μία ενισχύει τη λογική στο παιδί ότι ακόμα και στις σχέσεις ανάμεσα στο ίδιο και τους γονείς του ισχύει η τακτική του δούνε και λαβείν. Από την άλλη το ψέμα αυτό δεν έχει και πραγματικό αποτέλεσμα, εφόσον στην τελική ο γονιός θα θέλει να αγοράσει δώρο για το παιδί του την Πρωτοχρονιά ανεξάρτητα με το αν όντως ήταν καλό ή κακό παιδί.

«Το κάνεις φανταστικά» (όταν στην πραγματικότητα δεν έχει καταφέρει να κάνει κάτι)

Πολλοί μπορεί να φαντάζονται ότι είναι απαραίτητο να λένε ψέματα στα παιδιά τους για να τα κάνουν να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους. Αλλά αυτό δε βγάζει πολύ νόημα, ούτε στέκει από ηθικής πλευράς. Συγκεκριμένα στα μικρά παιδιά, ο σκοπός ενός επαίνου είναι να τα ενθαρρύνουμε να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να διασκεδάσουν κατά τη διαδικασία και όχι η αξιόλογηση των επιδόσεων τους βασιζόμενη σε κάποια στάνταρτς.

«Η μαμά / ο μπαμπάς έχει δουλειά»

Στην πραγματικότητα: η μαμά / ο μπαμπάς ασχολείται με το κινητό της/του. Αν όντως αυτό το ψέμα τυχαίνει να ειπώνεται συχνά, το παιδί δε θα μπορεί να ξεχωρίσει πότε όντως έχει δουλειά ο γονιός και πότε όχι.

Εξαιρούνται: η μαμά / ο μπαμπάς που χρησιμοποιούν το ψέμα αυτό για να δηλώσουν την παρουσία τους στην τουαλέτα!

«Δεν ξέρω»

Στην πραγματικότητα: Βαριέμαι να σου εξηγώ. Δεν εξετάζουμε την περίπτωση που όντως δεν γνωρίζει κανείς κάτι, αλλά το ψέμα ως δικαιολογία για να αποφύγει κανείς περαιτέρω ερωτήσεις από το παιδί. Ως γονείς οφείλουμε να μεταδίδουμε τη γνώση στα παιδιά μας.

«Θα δούμε»

Στην πραγματικότητα: Δεν πρόκειται να συμβεί ξανά ποτέ. Είναι προτιμότερο να εξηγήσεις γιατί, παρά να καταφύγεις στην εύκολη λύση, γιατί αν αυτό συμβαίνει συχνά, τότε θα χάσεις την εμπιστοσύνη του παιδιού σου.

«Θα ξαναέρθουμε κάποια άλλη στιγμή»

Ας αφήσουμε τα σάπια. Ξέρουμε πολύ καλά όλοι ότι δεν πρόκειται να επιστρέψεις στο συγκεκριμένο μέρος, ή τουλάχιστον θα κάνεις πολύ πολύ καιρό… Το συγκεκριμένο ψέμα δίνει φρούδες ελπίδες στο παιδί και οδηγεί σε εκνευρισμό.

«Όταν ήμουν στην ηλικία σου, δεν έκανα ποτέ τέτοια πράγματα»

Μόνο οι γονείς σου ξέρουν αν όντως δεν έκανες αυτά που λες ότι δεν έκανες. Είναι αδικία να υπονοείς και να δίνεις την εντύπωση ότι όταν εσύ ήσουν παιδί, ήσουν καλύτερος από το παιδί σου.

«Ο σκύλος μας πήγε να ζήσει στην εξοχή».

Στην πραγματικότητα, φοβάσαι να πεις ότι το αγαπημένο σας ζώο δε ζει πια. Το κατοικίδιο είναι μέλος της οικογένειας και τα παιδιά δικαιούνται να γνωρίζουν την αλήθεια, ακόμα και αν αυτή πονάει. Δε θα λέγαμε το ίδιο αν επρόκειτο για τη γιαγιά, ή τον παππού, έτσι δεν είναι;

«Εγώ φεύγω και σε αφήνω εδώ…»

Στην ουσία δηλαδή λες στο παιδί ότι επειδή δεν πάει με τα νερά σου, θα το εγκαταλείψεις. Και μόλις κάνεις μερικά βήματα μακριά του, για να συνηδειτοποίησει ότι το εννοείς, 99 στις 100 φορές αυτό μετά τρέχει πίσω σου και ξεσπά σε κλάματα. Δεν είναι τραβηγμένο;