Η διαδικασία σύμφωνα με την οποία ορίζεται η μία πλευρά του σώματος ως πιο ανεπτυγμένη ή εξειδικευμένη για την εκτέλεση απαιτητικών δοκιμασιών ονομάζεται πλευρίωση ή πλευρική επικράτηση.
by Λέτα Ανδρούτσου, www.altalena.gr
Η πλήρως ανεπτυγμένη και σταθεροποιημένη πλευρίωση αποτελεί ένδειξη επιτυχούς ημισφαιρικής εξειδίκευσης, δηλαδή εξειδίκευσης των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου, για την ανάπτυξη σύνθετων κινητικών, γλωσσικών και γνωστικών ικανοτήτων.
Η πλευρίωση είναι μια διαδικασία που έρχεται μέσω της ωρίμανσης, δεν επιβάλλεται. Δεν μπορούμε δηλαδή να επιλέξουμε το πώς θα εξελιχθεί (δεξιά ή αριστερά), καθώς είναι αποτέλεσμα σύνθετων εγκεφαλικών διεργασιών.
Επίσης, δεν αφορά μόνο τα άνω άκρα, αλλά και τα κάτω άκρα, τα μάτια και τα αυτιά. Ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να είναι ομοιογενής σε έναν άνθρωπο και έτσι συχνά παρατηρείται για παράδειγμα επικρατές δεξί χέρι, αριστερό πόδι, δεξί μάτι, αριστερό αυτί.
Το 70-90% των ανθρώπων είναι δεξιόχειρες. Περίπου 10% των ανθρώπων είναι αριστερόχειρες. Σπάνια συναντώνται αμφιδέξιοι άνθρωποι, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν με την ίδια επιτυχία και τα δύο χέρια.
Συνήθως ένα παιδί από την ηλικία των 3-4 ετών αρχίζει να χρησιμοποιεί με μεγαλύτερη συχνότητα το ένα από τα δύο χέρια και μέχρι την είσοδό του στο Νηπιαγωγείο έχει σταθεροποιήσει το επικρατές χέρι.
Αν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει τότε αυτό είναι ένδειξη αισθητικο-κινητικής ανωριμότητας και πιθανής διαταραχής στο συντονισμό των κινήσεων. Συνήθως παρατηρείται δυσκολία στην αντίληψη του σώματος και του χώρου, την αμφίπλευρη οργάνωση σε δραστηριότητες με όλο το σώμα ή μόνο με τα χέρια, την ολοκλήρωση απλών κατασκευαστικών παιχνιδιών, τον χειρισμό εργαλείων και αντικειμένων, τη ζωγραφική και τη γραφή.
Αν τα χέρια ενός παιδιού δεν έχουν αναλάβει ξεχωριστούς ρόλους (κυρίαρχο χέρι/βοηθητικό χέρι) τότε είναι αδύνατον να αναπτύξουν την απαιτούμενη επιδεξιότητα για σύνθετες καθημερινές και ακαδημαϊκές δραστηριότητες.
Επιπλέον, όσο αυτή η διαδικασία καθυστερεί συνήθως εμποδίζει την ανάπτυξη και άλλων δεξιοτήτων, όχι απαραίτητα πρακτικού τύπου. Η ικανότητα μάθησης, γενικότερα, επηρεάζεται από την ομαλή και συνδυαστική λειτουργία πολλών ξεχωριστών δομών του εγκεφάλου.
Πηγές:
Exner, C.E., (2005) Development of Hand Skills. In Case-Smith J., editor: Occupational Therapy for Children. St Louis:Mosby.
Kraus E.H. (2006). Handedness in children. In A. Henderson, C. Pehoski, editors: Hand Function in the Child. St Louis:Mosby.
Landy, J.M., Burridge, K.R., (1999) Ready-to-use fine motor skills & handwriting activities for young children. New Jersey: Pearson Education, Inc.
Ακόμη: Φρούρια – κρυψώνες: η σημασία τους για τα παιδιά
