Αν έχετε διαβήτη, καρκίνο ή καρδιαγγειακά προβλήματα πιθανότατα πρέπει να κατηγορήσετε τον πατέρα σας ή το περιβάλλον του. Ή ίσως ακόμα και τον παππού σας.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν δείξει ότι πριν καν τη σύλληψη του μωρού, οι εμπειρίες του πατέρα που σχετίζονται με τη διατροφή, την έκθεση σε τοξικά προϊόντα, σε φάρμακα, ακόμα και το άγχος μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών και των εγγονών του.
Ωστόσο, παρά το ότι έχει υπάρξει μια δεκαετία εργασίας στο ζήτημα αυτό, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να κατανοήσουν πολλά για τον τρόπο που αυτές οι «περιβαλλοντικές αναμνήσεις» μεταφέρονται από γενιά σε γενιά.
Οι ερευνήτριες και ερευνητές του πανεπιστημίου McGill και οι Ελβετοί συνεργάτες τους θεωρούν ότι έχουν βρει ένα κομμάτι, κλειδί του μοριακού παζλ. Λένε ότι κάποιες πρωτεΐνες, γνωστές ως ιστόνες, οι οποίες δεν έχουν τραβήξει ιδιαιτέρως την προσοχή των επιστημόνων μέχρι σήμερα, παίζουν πιθανώς έναν κρίσιμο ρόλο στην όλη διαδικασία.
Θεωρούν ότι αυτά τα ευρήματα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Science, έχουν την δυνατότητα να αλλάξουν ριζικά την κατανόησή μας για τον τρόπο που κληρονομούμε διάφορα στοιχεία. Και αυτό γιατί οι ερευνητές δείχνουν ότι κάτι εκτός από το DNA παίζει σημαντικό ρόλο στην κληρονομικότητα και μπορεί να καθορίσει αν τα παιδιά και τα εγγόνια κάποιου άντρα θα είναι υγιή.
Οι ιστόνες στο σπέρμα
Στο παρελθόν, το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας, που είναι γνωστή ως επιγενετική εστίασε σε μια διαδικασία που εμπλέκει το DNA και κάποια μόρια (γνωστά ως ομάδες μεθυλίων) που προσκολλώνται στο DNA και δρουν κατά κάποιο τρόπο σαν ροοστάτες προωθώντας ή αποκλείοντας την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων.
Οι ερευνητές είχαν την περιέργεια να δουν αν οι ιστόνες μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στη μεταφορά κληροδοτούμενων πληροφοριών από τους πατέρες στα νεογέννητά τους λόγω του δεδομένου ότι αποτελούν μέρος του περιεχομένου του σπέρματος που μεταφέρεται κατά τη γονιμοποίηση. Οι ιστόνες είναι διακριτές από το DNA μας αν και συνδέονται μαζί του κατά τη διάρκεια του σχηματισμού των κυττάρων λειτουργώντας κατά κάποιο τρόπο σαν μια κουβαρίστρα γύρω από την οποία τυλίγεται το DNA μας.
Έτσι λοιπόν, για να εξετάσουν τη θεωρία τους για τον πιθανό ρόλο των ιστονών στην ανάπτυξη του εμβρύου οι ερευνητές δημιούργησαν ποντίκια στα οποία άλλαξαν ελαφρώς τις βιοχημικές πληροφορίες των ιστονών κατά τη διάρκεια του σχηματισμού των κυττάρων του σπέρματος και μετά έλεγξαν τα αποτελέσματα.
Δύο γενιές μετά
Τότε μελέτησαν τις επιπτώσεις στα νεογέννητα. Αυτό που ανακάλυψαν ήταν ότι υπήρχαν τρομερές επιπτώσεις για το νεογνό τόσο ως προς την ανάπτυξη και ως προς την επιβίωση. Αυτό που πραγματικά προκαλούσε έκπληξη ήταν ότι αυτές οι επιπτώσεις γίνονταν φανερές ακόμα και δύο γενιές μετά.
«Όταν είδαμε τη μειωμένη ικανότητα για επιβίωση για γενιές και τις αναπτυξιακές ανωμαλίες, συγκλονιστήκαμε μια που ποτέ δεν υπήρχε η σκέψη ότι η αλλαγή σε κάποιο στοιχείο εκτός DNA − σε μια πρωτεΐνη − θα μπορούσε να εμπλέκεται στην κληρονομικότητα», λέει η Sarah Kimmins μια από τος βασικές συγγραφείς της εργασίας.
«Αυτά τα ευρήματα είναι αξιοπρόσεκτα γιατί υποδεικνύουν ότι πληροφορίες εκτός DNA σχετίζονται με την κληρονομικότητα. Η έρευνα φωτίζει τον κρίσιμο ρόλο που παίζει ο πατέρας στην υγεία των παιδιών και των εγγονιών του ακόμα», προσθέτει η Kimmins.
«Αφού οι χημικές τροποποιήσεις στις ιστόνες είναι ευαίσθητες στις περιβαλλοντικές εκθέσεις, η μελέτη ανοίγει νέα μονοπάτια έρευνας για την πιθανή πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών που επηρεάζουν την υγεία στο πέρασμα των γενεών».
Μετά από ένα χρόνο λειτουργίας του superdad, άλλαξαν πολλά… Πλέον δηλώνω νέα μαμά, σύζυγος, επαγγελματίας, νοικοκυρά, νοσοκόμα, ψυχολόγος, παιδαγωγός, ενώ αυτή η λίστα με τους νέους και παλιούς ρόλους δεν έχει τελειωμό… Αυτό που μου αρέσει είναι να αναζητώ και ν’ ανακαλύπτω καθημερινά φρέσκιες ιδέες για γονείς και ό,τι νέο “παίζει” από τον κόσμο των παιδιών!
