Γύρω στην ηλικία των 4 ετών, οι λεκτικές ικανότητες του παιδιού σας θα βρίσκονται σε πλήρη άνθηση. Μην εκπλαγείτε όμως, αν κάποιες από τις λέξεις που αρθρώνει… δεν είναι εκείνες που θα θέλατε να ακούσετε!
Στην ηλικία αυτή είναι πια σε θέση να προφέρει σχεδόν όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας, με εξαίρεση ίσως τα σύμφωνα φ, β, σ και ζ, που ίσως να το δυσκολεύουν μέχρι την ηλικία των πεντέμισι ετών, ενώ ενδέχεται να μην μπορέσει να προφέρει τους φθόγγους θ και ρ μέχρις ότου κλείσει τα έξι του χρόνια, ίσως και αργότερα.
Το λεξιλόγιό του θα φτάνει πλέον περίπου τις 1.500 λέξεις και θα εμπλουτιστεί με περίπου 1.000 ακόμη κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Θα μπορεί να αφηγηθεί πολύπλοκες ιστορίες χρησιμοποιώντας σύνθετες προτάσεις μέχρι και 8 λέξεων. Και θα σας μιλάει όχι μόνο για πράγματα που του συμβαίνουν ή πράγματα που θέλει, αλλά και για τα όνειρα και τις φανταστικές εικόνες και ιστορίες που σχηματίζει με το μυαλό του.
Στο κάτω, κάτω, τώρα αντιλαμβάνεται τη δύναμη των λέξεων και θα διερευνά τα όρια της δύναμης αυτής, είτε για καλό είτε για κακό. Αν λοιπόν, το παιδί σας είναι όπως όλα τα άλλα, θα έρχονται ώρες που θα είναι πολύ αυταρχικό, διατάζοντάς σας να σταματήσετε να μιλάτε με τον/την σύζυγό σας ή προστάζοντας τους φίλους του «να έρθουν εδώ αμέσως». Εσείς από τη μεριά σας μπορείτε να του μάθετε να χρησιμοποιεί το παρακαλώ και το ευχαριστώ. Καλό θα ήταν όμως, να επανεξετάσετε και τον τρόπο με τον οποίο εσείς και οι άλλοι ενήλικοι στην οικογένειά σας απευθύνεστε στο παιδί σας αλλά και μεταξύ σας. Το πιθανότερο είναι ότι επαναλαμβάνει πολλές από τις λέξεις ή εντολές που ακούει συχνά.
Είναι πολύ πιθανό το αυτί του να πιάσει κάποιες βρισιές. Από τη δική του σκοπιά, αυτές είναι οι λέξεις που έχουν τη μεγαλύτερη δύναμη από όλες. Ακούει τους «μεγάλους» να τις εκστομίζουν όταν είναι ιδιαίτερα θυμωμένοι ή υπό το κράτος έντονης συγκίνησης και, όταν τις χρησιμοποιεί εισπράττει τέτοιου είδους αντιδράσεις. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσετε αυτή τη συμπεριφορά; Να δίνετε το καλό παράδειγμα, κάνοντας συνειδητή προσπάθεια να μην χρησιμοποιείτε τις λέξεις αυτές, ακόμη και όταν είστε υπό το κράτος πίεσης. Παράλληλα προσπαθήστε να κάνετε το παιδί σας να τις χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν λιγότερο με το να μην δίνεται μεγάλη σημασία όταν τις λέει. Το πιθανότερο είναι ότι δεν έχει ιδέα τι μπορεί να σημαίνουν πραγματικά. Εκείνο που το γοητεύει είναι η ενέργειά τους.
Ίσως διαπιστώσετε ότι όταν το παιδί σας είναι αναστατωμένο, θα χρησιμοποιεί τις λέξεις σαν βρισιές. Αυτό είναι σίγουρα προτιμότερο από τη σωματική βία, αν και μπορεί να είναι ενοχλητικό για εσάς. Θυμηθείτε όμως, ότι όταν χρησιμοποιεί τις λέξεις αυτές, είναι και το ίδιο ταραγμένο. Αν σας πει «σε μισώ» εκείνο που εννοεί στην πραγματικότητα είναι «είμαι πολύ θυμωμένος, θέλω να με βοηθήσεις να τα βγάλω πέρα με τα συναισθήματά μου». Αν θυμώσετε και του βάλετε τις φωνές, το μόνο που θα πετύχετε θα είναι να το κάνετε να νιώσει ακόμη πιο άσχημα και να βρεθεί σε μεγαλύτερη σύγχυση. Αντί για αυτό λοιπόν, διατηρήστε την ψυχραιμία σας και πέστε του ότι ξέρετε πως δεν σας μισεί πραγματικά. Δώστε του επίσης να καταλάβει ότι δεν υπάρχει τίποτε κακό με το να νιώθει θυμό και μιλήστε του για τα γεγονότα που οδήγησαν στο ξέσπασμά του. Προσπαθήστε να του δώσετε τις λέξεις εκείνες που θα του επιτρέψουν να σας πει τι αισθάνεται.
Αν οι βρισιές που επιλέγει είναι ήπιες, η καλύτερη αντίδραση εκ μέρους σας θα ήταν ίσως το χιούμορ. Ας υποθέσουμε για παράδειγμα πως σας αποκαλεί «κακιά μάγισσα». Θα μπορούσατε να γελάσετε και να πείτε: «και μόλις έβρασα στο καζάνι φτερά νυχτερίδας και μάτια βατράχου. Θέλεις να φάμε μαζί;». Αυτού του είδους το χιούμορ, είναι ένας άριστος τρόπος να μαλακώσετε τον θυμό του παιδιού σας, καθώς και τον δικό σας!
Υπάρχουν βέβαια και φορές που χρειάζεται να πει κάτι προκλητικό για να δοκιμάσει την υπομονή σας (κάτι τέτοιο μπορεί να το πετύχει εξ’ ίσου καλά με την ακατάπαυστη φλυαρία του). Για τις περιπτώσεις αυτές, μία λύση θα ήταν να διοχετεύσετε προς άλλη κατεύθυνση όλη αυτή την ενεργητικότητα. Αντί, για παράδειγμα, να το αφήνετε να τραγουδάει βλακώδεις ρίμες χωρίς νόημα, μάθετέ του ένα τραγούδι ή αφιερώστε κάποιο χρόνο για να του διαβάσετε ένα ποίημα. Αυτό θα το κάνει να δίνει περισσότερη προσοχή στις λέξεις που λέει και να εκτιμήσει και τον γραπτό λόγο.
Μετά από ένα χρόνο λειτουργίας του superdad, άλλαξαν πολλά… Πλέον δηλώνω νέα μαμά, σύζυγος, επαγγελματίας, νοικοκυρά, νοσοκόμα, ψυχολόγος, παιδαγωγός, ενώ αυτή η λίστα με τους νέους και παλιούς ρόλους δεν έχει τελειωμό… Αυτό που μου αρέσει είναι να αναζητώ και ν’ ανακαλύπτω καθημερινά φρέσκιες ιδέες για γονείς και ό,τι νέο “παίζει” από τον κόσμο των παιδιών!
