Η ανάπτυξη του λόγου στο παιδί είναι μια συναρπαστική εμπειρία.
γράφει η Λίνα Κατσίγκρη PhD, Νευρογλωσσολόγος – Λογοπεδικός
Η περίοδος κατά την οποία το παιδί εξελίσσεται γλωσσικά εμπλουτίζοντας καθημερινά το λεξιλόγιό του κι αναπτύσσοντας την ικανότητα να χειρίζεται με ακρίβεια τη μητρική του γλώσσα, σεβόμενο γραμματική και συντακτικό σαν να τα έχει διδαχτεί, μοιάζει με θαύμα. Κάθε γονιός βιώνει διαφορετικά το θαύμα του λόγου. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ως γονείς αποδεχόμαστε και παρατηρούμε τη διαφορετικότητα των παιδιών μας, αποφεύγοντας συγκρίσεις. Η εγκατάσταση του λόγου εξαρτάται:
α) από την οργάνωση του εγκεφάλου και
β) από το οικογενειακό – κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο μεγαλώνει το παιδί.
Οι νέοι γονείς συχνά προβληματίζονται και ανησυχούν για την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του μωρού τους. Η Ευρωπαική Επιτροπή Λογοπεδικών (CPLOL) σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών (ΠΣΛ) δημιούργησαν ένα σύντομο ερωτηματολόγιο που απευθύνεται σε γονείς παιδιών ηλικίας από 18 μηνών εως 4,5 χρονών.
Σκοπός του συγκεκριμένου εργαλείου είναι:
– Να ευαισθητοποιηθούν οι γονείς, σχετικά με την ανάπτυξη ομιλίας του παιδιού τους.
– Να γνωρίσουν–παρατηρήσουν συγκεκριμένες δεξιότητες που αποτελούν απαραίτητη προυπόθεση για την ανάπτυξη – κατάκτηση του λόγου.
– Να παρέμβουν έγκαιρα, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για την αποφυγή μαθησιακών δυσχερειών στο μέλλον.
Εάν το παιδί σας είναι 18-20 μηνών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
Αλληλεπίδραση & Προσοχή
– Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
– Δείχνει ενδιαφέρον γι’αυτό που του λέτε;
– Του αρέσει να παίζει παιχνίδια μαζί σας;
– Μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα για μερικά λεπτά;
Δραστηριότητες
– Το παιδί σας δείχνει ένα αντικείμενο όταν το ονομάζετε;
– Προσπαθεί να επικοινωνεί με χειρονομίες και μιμήσεις;
– Παίζει χρησιμοποιώντας τα παιχνίδια του με φαντασία και δημιουργικότητα;
Κατανόηση
– Το παιδί σας ανταποκρίνεται στο όχι σταματώντας την δραστηριότητα που κάνει;
– Αν το ρωτήσετε που είναι η μπάλα μπορεί να τη βρεί ανάμεσα σε άλλα αντικείμενα;
– Μπορεί να φέρει γνώριμα αντικείμενα από το διπλανό δωμάτιο όταν του ζητηθεί;
Έκφραση
– Στο παιδί σας αρέσει να επαναλαμβάνει αυτό που ακούει;
– Προσθέτει καινούριες λέξεις σε αυτά που λέει;
– Aρχίζει να συνδυάζει δύο λέξεις για να εκφράσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε τρεις ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Εάν το παιδί σας είναι 2,5 ετών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
Αλληλεπίδραση & Προσοχή
– Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
– Δείχνει ενδιαφέρον όταν του διαβάζετε ένα παραμύθι;
Δραστηριότητες
– Αρέσει στο παιδί σας να παίζει με άλλα παιδιά;
– Συνηθίζει να μιμείται γνώριμες δραστηριότητες όταν παίζει (π.χ. όταν κάνει μπάνιο, ταίζει την κούκλα του, κάνει το γιατρό);
Κατανόηση
– Μπορεί το παιδί σας να φέρει κάτι που του ζητήσατε χωρίς να του το δείξετε με χειρονομίες;
– Μπορεί να εκτελέσει μια σύνθετη οδηγία (π.χ. «βγάλε τις κάλτσες σου και φόρεσε τις παντόφλες σου»);
Έκφραση
– Αρέσει στο παιδί σας να μιλά και να κάνει ερωτήσεις;
– Χρησιμοποιεί περισσότερο λέξεις από χειρονομίες για να εκφραστεί;
– Χρησιμοποιεί συνεχώς καινούριες λέξεις;
– Είναι η ομιλία του κατανοητή και σε άλλους εκτός από εσάς;
– Συνδυάζει λέξεις και φτιάχνει μικρές προτάσεις (π.χ. «η μαμά πίνει νερό»);
– Μιλάει με ομαλή ροή χωρίς διακοπές κι επαναλήψεις;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Εάν το παιδί σας είναι 4,5 ετών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
Αλληλεπίδραση & Προσοχή
– Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
– Ακούει και αντιδρά ενεργά όταν του λέτε μια ιστορία ή του διηγείστε κάτι που συνέβη;
– Μπορεί να συγκεντρωθεί σε ένα θέμα όταν εμπλακεί σε σύντομη συζήτηση μαζί σας;
Κατανόηση
– Καταλαβαίνει τις ερωτήσεις, προτροπές και τις ιστορίες που του διηγείστε;
– Αντιλαμβάνεται τις έννοιες χώρου και χρόνου;
– Καταλαβαίνει ότι τα αντικείμενα μπορούν να ομαδοποιηθούν (π.χ. η μπανάνα είναι φρούτο, η μπάλα είναι παιχνίδι κλπ);
Έκφραση
– Όταν μιλάει το παιδί σας γίνεται κατανοητό και από άλλους εκτός από εσάς και τα μέλη της οικογένειας;
– Προφέρει σωστά όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας;
– Μιλάει με κανονική ροή χωρίς διακοπές, δισταγμούς κι επαναλήψεις;
– Χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο «εγώ» καθώς και άλλες προσωπικές αντωνυμίες;
– Όταν μιλάει χρησιμοποιεί λέξεις που εκφράζουν χρόνο και τόπο (π.χ. «μετά», «αύριο», «μέσα», «έξω»);
– Αρέσει στο παιδί σας να παίζει με τις λέξεις φτιάχνοντας στιχάκια και ομοιοκαταληξίες
– Μπορεί να διηγηθεί με συνοχή μια ιστορία ή ένα γεγονός που άκουσε;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Λογοπεδικών (CPLOL), Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών (ΠΣΛ)
Η Λίνα Κατσίγκρη είναι Νευρογλωσσολόγος – Λογοπεδικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος νευρογλωσσολογίας και πολιτικών επιστημών (BSc) του Πανεπιστημίου Βρυξελλών (VUB), κάτοχος μεταπτυχιακών σπουδών (MA) σε ανώτερες σπουδές γλωσσολογίας – γνωστική γλωσσολογία, πολυγλωσσία (VUB) και διδακτορικού διπλώματος (PhD) με θέμα The Dyslexic Brain: A Neurolinguistic Approach to the Logopedic Treatment of Dyslexia (VUB). Από το 1996, εργάζεται ως σύμβουλος σε θέματα που αφορούν στις ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου όπως είναι ο λόγος, η μάθηση και η ανάγνωση, την παθολογία και την αποκατάσταση τους. Παράλληλα συνεργάζεται με ξενόγλωσσα σχολεία στην Ελλάδα, το Βέλγιο και την Ελβετία. Έχει παρουσιάσει εργασίες σε παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια και έχει εκδώσει επιστημονικά άρθρα και βιβλία.
