Ο τρόπος που επικοινωνούμε με τα παιδιά μας μπορεί να έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο. Και αυτός ο αντίκτυπος μπορεί να διαρκέσει μια ολόκληρη ζωή…
Το ζήτημα της τιμωρίας έχει ερευνηθεί εκτεταμένα τα τελευταία 35 χρόνια, και τα αποτελέσματα δείχνουν πως η τιμωρία έχει βλαβερές και μακροχρόνιες συνέπειες όχι μόνο πάνω στα παιδιά αλλά και στους ίδιους τους γονείς που την επιβάλλουν, και φυσικά στη μεταξύ τους σχέση.
Όταν τα παιδιά δέχονται σωματική τιμωρία μαθαίνουν ότι «αυτοί που με αγαπάνε, μπορούν να με χτυπούν» – π.χ. «ο μπαμπάς μου με αγαπάει αλλά μου επιτίθεται κι όλας όταν θυμώνει μαζί μου. Κάθε φορά που τον δυσαρεστώ, ή δεν φέρομαι σωστά, ή κάνω κάτι λάθος, μπορεί να με χτυπήσει.» Έτσι η αγάπη και η βιαιότητα αποκτούν σύνδεση. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η σωματική τιμωρία θα πρέπει να αποφεύγεται. Τελεία. Πολλοί γονείς το γνωρίζουν, δεν χτυπούν τα παιδιά τους και δεν το έκαναν ποτέ.
Ωστόσο υπάρχει και η συναισθηματική τιμωρία. Τα ξεσπάσματα θυμού, ο σαρκασμός, η παγερή σιωπή του γονιού, η απόρριψη, τα παρατσούκλια, οι κατηγορίες, το φταίξιμο, οι προσβολές, οι επικρίσεις και οι διαταγές – όλα αυτά προκαλούν συναισθηματικές πληγές. Και δυστυχώς όλα τα παραπάνω αποτελούν συχνό τρόπο ομιλίας σε παιδιά. Μάλιστα, είναι τόσο μαθημένος και οικείος αυτός ο τρόπος που οι περισσότεροι γονείς δε συνειδητοποιούν ότι τον ακολουθούν αλλά ούτε πόσο πληγώνει και βλάπτει. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιος, αν όχι περισσότερο, από τη σωματική τιμωρία.
Είναι η γλώσσα της «εξουσίας» και αυτό που επικοινωνεί είναι τη μη αποδοχή του παιδιού ή του άλλου ατόμου. Τα αποτελέσματα της λεκτικής βίας μπορεί να είναι σοβαρά και να έχουν διάρκεια σε βάθος χρόνου. Η λεκτική βία προκαλεί στα παιδιά φόβο, ανησυχία, αμυντικότητα και «κλείσιμο». Επιφέρει πλήγμα στην αυτοπεποίθηση, οδηγεί στην κατάθλιψη, σε προβληματικές σχέσεις και στην απουσία ενσυναίσθησης για τους άλλους. Είναι το αντίθετο από τη γλώσσα της αγάπης.
Όταν ένας γονιός μπορεί να νιώσει και να επικοινωνήσει στο παιδί του με γνησιότητα ότι το αποδέχεται έτσι ακριβώς όπως είναι, τα αποτελέσματα είναι μοναδικά. Τα παιδιά μαθαίνουν να αποδέχονται και να αγαπούν τον εαυτό τους, αισθάνονται ότι «αξίζουν», μαθαίνουν να διαχειρίζονται τις προκλήσεις της ζωής με εποικοδομητικό τρόπο, ανεξαρτητοποιούνται, αυτοκαθορίζονται και πραγματώνουν τις δυνατότητές τους.
Πάνω όμως και πέρα από όλα, η αποδοχή ενός παιδιού χωρίς όρους και προϋποθέσεις, είναι μια πράξη αγάπης. Όταν νιώθω αποδοχή, νιώθω την αγάπη. Οι λέξεις είναι ισχυρές. Τι λέμε και πώς το λέμε, έχει πολύ μεγάλη σημασία…
