Αυτό που πιστεύουν τα παιδιά ότι οι γονείς τους περιμένουν από αυτά, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πιθανοτήτων επιτυχίας των παιδιών.
Η γονική πίεση για την υπεροχή μπορεί να αυξήσει το άγχος τους, καθώς και να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν οι γονείς εκτιμούν περισσότερο τους βαθμούς από πράγματα όπως η ενσυναίσθηση, η συμπόνια, η καλοσύνη και οι κοινωνικές δεξιότητες.
Η ευγένεια μετράει.
Σε πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν τον ρόλο που έπαιξε η στάση των γονέων στην ψυχολογική υγεία και την ακαδημαϊκή απόδοση των παιδιών. Ζήτησαν από 506 μαθητές της έκτης δημοτικού, εύπορης κοινότητας, να κατατάξουν τα τρία πρώτα πράγματα που πίστευαν ότι οι γονείς τους ήθελαν από αυτά. Η λίστα είχε 6 επιλογές.
Τρεις επιλογές είχαν να κάνουν με την προσωπική επιτυχία, όπως η απόκτηση καλών βαθμών και η επιτυχημένη σταδιοδρομία αργότερα στη ζωή. Οι άλλες τρεις αφορούσαν την καλοσύνη και την ευπρέπεια απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Στη συνέχεια συνέκριναν αυτές τις απαντήσεις με το πόσο καλά πήγαιναν τα παιδιά στο σχολείο, εξετάζοντας τόσο τους βαθμούς όσο και τις αναφορές της συμπεριφορά τους.
Τα καλύτερα αποτελέσματα ήταν μεταξύ των παιδιών που πίστευαν ότι οι γονείς τους εκτιμούσαν εξίσου ή και περισσότερο την καλοσύνη από τα προσωπικά επιτεύγματα.
Αντίθετα, τα παιδιά των οποίων οι γονείς έδιναν μεγαλύτερη έμφαση στα επιτεύγματα από το να είναι ευγενικά με τους άλλους, είχαν περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν αρνητικά αποτελέσματα, όπως κατάθλιψη, άγχος, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, προβλήματα συμπεριφοράς, κριτική από τους γονείς, μαθησιακά προβλήματα και χαμηλότερους βαθμούς.
Έτσι λοιπόν έχουμε ένα σαφές μήνυμα: Όταν οι γονείς αξιολογούν την επιτυχία πάνω από την συμπόνια και την ευπρέπεια, ετοιμάζουν το έδαφος για άγχος, κατάθλιψη, και κακούς βαθμούς, που διακρίνονται ήδη από το δημοτικό.
Πώς να ενθαρρύνετε τα παιδιά.
Ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις αξίες των γονέων τους, παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τους, ειδικά καθώς πλησιάζουν στην εφηβεία. Τα παιδιά με την είσοδό τους στο γυμνάσιο, περνούν πολλές αλλαγές, καταλαβαίνοντας ποιοι είναι και τι σκέφτονται για τον κόσμο γύρω τους. Σε αυτή την εποχή των μεγάλων αλλαγών, η στάση των γονέων για την πρόοδο στο σχολείο, τα παραδείγματα που έθεσαν και το στυλ γονικής μέριμνας μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στα παιδιά.
Φυσικά δεν είναι λάθος να ενθαρρύνουν οι γονείς τα παιδιά να κάνουν ότι καλύτερο μπορούν. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν οι γονείς πιέζουν, επικρίνουν και δηλώνουν ότι πρέπει να κερδίζουν με κάθε κόστος ή ότι η αυτοεκτίμησή τους πρέπει να προέρχεται από εξωτερικές επικυρώσεις, όπως τα βραβεία και οι καλύτεροι βαθμοί, αντί για θετικές σχέσεις με τα άλλα άτομα.
Μην εστιάζετε πάρα πολύ στη σκληρή δουλειά.
Εάν εργάζεστε πολύ σκληρά, έχετε καλή καριέρα και καλό εισόδημα, δεν βοηθά να πιέζετε το παιδί σας, συμβουλεύουν οι ειδικοί. Δίνετε ένα σαφές παράδειγμα και δεν είναι απαραίτητο να επαναλαμβάνετε συνεχώς ότι χρειάζεται να έχει καλούς βαθμούς. Αντ’ αυτού, είστε εκεί για να υποστηρίξετε τα παιδιά σας όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα και να τα ενημερώνετε ότι πρέπει να είναι υπερήφανα για τις καλές προσπάθειές τους.
Μην τονίζετε τη νίκη.
Ο υπόλοιπος κόσμος δίνει στα παιδιά το μήνυμα ότι πρέπει πάντα να βιάζονται και να κάνουν ότι το καλύτερο μπορούν. Δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτό. Έτσι λόγω της πίεσης που αντιμετωπίζουν τα παιδιά για να πετύχουν, είναι πιο σημαντικό από ποτέ για τους γονείς να επικεντρώνονται στις σωστές αξίες και να παρέχουν έναν ασφαλή χώρο όπου τα παιδιά αισθάνονται την υποστήριξή τους.
Μην επικρίνετε.
Ένας σίγουρος τρόπος για να αποδυναμώσετε την αυτοεκτίμηση των παιδιών είναι να επισημάνετε τις αδυναμίες τους και να εστιάσετε σε αυτό που έκαναν λάθος. Αντ’ αυτού, βοηθήστε τα να βρουν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων τους και ενημερώστε τα ότι είστε περήφανοι για τις προσπάθειές τους. Να είστε θετικοί και να τα βοηθήσετε να βρουν λύσεις αντί να είστε αρνητικοί και να οξύνετε τα προβλήματα.
Μία άλλη έρευνα έδειξε ότι οι τιμωρίες αποτελούν αντιπαραγωγική απάντηση σε κακούς βαθμούς. Τι λειτουργεί πραγματικά; η ζεστή αλληλεπίδραση των γονέων και του παιδιού και ένα περιβάλλον στο σπίτι που το υποστηρίζει και διευκολύνει τη μάθηση.
Δώστε τους το μήνυμα ότι η καλοσύνη μετράει.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η συμπεριφορά «κερδίζω με κάθε κόστος» γυρίζει μπούμερανγκ στο τέλος. Μιλήστε στα παιδιά σας για τη σημασία της ακεραιότητας, του σεβασμού και της επίδειξης καλής συμπεριφοράς. Συζητήστε γιατί το να είσαι αγενής, ύπουλος, ή να είσαι εγωιστής ή κακομαθημένος μπορεί να βλάψει τις σχέσεις τους. Υπενθυμίστε τους ότι οι φίλοι και η οικογένεια είναι εξίσου σημαντικά με τα επιτεύγματα και τα βραβεία, αν όχι και περισσότερο.
Να είστε συνεπείς σε λέξεις και πράξεις.
Εάν πείτε στο παιδί σας ότι θα είστε ευχαριστημένοι όταν προσπαθεί το καλύτερο, αλλά μετά το επικρίνετε γιατί δεν κέρδισε ή θυμώνετε αν δεν πάρει άριστα σε κάθε μάθημα, να θυμάστε ότι η συμπεριφορά σας αυτή μπορεί να μιλά πιο δυνατά από τα λόγια, ειδικά όταν πρόκειται για την αντίληψη των παιδιών.
Λέγοντας στα παιδιά ότι μόνο η νίκη μετράει είναι πολύ καλό πράγμα με τρομακτικές όμως συνέπειες, συμβουλεύουν οι ειδικοί.
