Στη σημερινή εποχή, τα σημερινά νέα παιδιά βλέπουν τηλεόραση, παίζουν με υπολογιστή και video games όλο και περισσότερες ώρες. Αυτή η νέα τάση ορίζεται ως “screen time” (ώρες θέασης).
Τι πρέπει να κάνουμε;
Ας είμαστε ρεαλιστές, όταν υπάρχει λογική χρήση όλων αυτών των τεχνολογικών μέσων, τότε τα παιδιά εισπράττουν οφέλη όπως η ανάπτυξη του λεξιλογίου, η δημιουργική σκέψη, η θετική/κατάλληλη κοινωνική συμπεριφορά. Όμως όταν γίνεται αλόγιστη χρήση τους τότε τα μειονεκτήματα φυσικά υπερτερούν.
-Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης, το ανεξέλεγκτο «σερφάρισμα» στον υπολογιστή, το τάμπλετ, το κινητό και τα βιντεοπαιχνίδια ορίζονται ως παθητικές δραστηριότητες που όπως έχει παρατηρηθεί συμβάλλουν στη νωθρή στάση του παιδιού που συνεπώς αυξάνει τα ποσοστά της παχυσαρκίας με την έλλειψη φυσικής άσκησης και ενισχύει έναν τρόπο ζωής με πολλές ελλείψεις.
Πώς να χειριστούμε σωστά το ζήτημα
Οι γονείς, αλλά και οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφεται ένα παιδί όταν οι γονείς λείπουν, οφείλουν να προσφέρουν ένα σωστό πρότυπο στο παιδί, διαπαιδαγωγώντας το αγόγγυστα. Είναι ευθύνη μας (γονείς – φροντιστές) να ελέγχουμε πόσο χρόνο ξοδεύει ένα παιδί μπροστά σε μία οθόνη και φυσικά να παρέχουμε ανά ηλικία κατάλληλες δραστηριότητες/ερεθίσματα που θα αντικαταστήσουν την απασχόλησή τους με αυτά.
Προτεινόμενες «ώρες θέασης» ανά ηλικία.
Παιδιά ηλικίας 0-2 ετών:
Τα βρέφη ηλικίας 0-2 ετών δεν συνιστάται να παρακολουθούν τηλεόραση, τάμπλετ, κινητό, βιντεοπαιχνίδια κ.ο.κ.
Να είσαστε ξεκάθαροι σε όσους φροντίζουν τα παιδιά σας όταν λείπετε.
Παιδιά ηλικίας 2-3 ετών:
Το όριο στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι 1/2 – μισή- ώρα την ημέρα.
Εννοείται δε, πως επιτρέπεται να παρακολουθούν μόνο κατάλληλα για την ηλικία τους προγράμματα/παιχνίδια τα οποία είναι διασκεδαστικά αλλά και εκπαιδευτικά.
Παιδιά ηλικίας 3-5 ετών:
Το όριο στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι 1- μία- ώρα την ημέρα.
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία προτείνεται να επιλέγουν τι θέλουν να παρακολουθήσουν όμως κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει έλεγχος και έγκριση του περιεχομένου.
Σ.σ. Να είσαστε ξεκάθαροι με όσους φροντίζουν τα παιδιά σας για τα κατάλληλα και μη προγράμματα.
Παιδιά ηλικίας 5-6 ετών:
Το όριο στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι 1 ½ – μιάμιση- ώρα την ημέρα.
Συνήθως σε αυτή την ηλικία τα παιδιά έχουν ήδη αγαπημένα προγράμματα και παιχνίδια. Παρόλα αυτά η επίβλεψη εξακολουθεί να θεωρείται απαραίτητη, για να είσαστε σίγουροι πως οι επιλογές τους περιέχουν κατάλληλα μηνύματα και «εργαλεία σκέψης».
Παιδιά ηλικίας 6-12 ετών:
Το όριο στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι 2- δύο- με 2 ½ – δυόμιση- ώρες την ημέρα ΟΜΩΣ, αν τα παιδιά είναι υπό την δική σας φροντίδα μετά το σχολείο τότε επιτρέψτε μόνο 1 – μία – ώρα την ημέρα.
Σε αυτή την ηλικία είναι πολύ σημαντικό να μην υποκύψετε σε σκέψεις «μεγάλωσε» πια το παιδί. Είναι η ηλικία που το παιδί αναπτύσσεται και είναι καλύτερα αν ασχολείται με άλλες δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός, η μουσική, η ζωγραφική κλπ.
Αναπτυξιακοί κίνδυνοι που προκύπτουν από περισσότερες ώρες θέασης
Μυοσκελετικοί τραυματισμοί:
-στα χέρια, στα μπράτσα και στους καρπούς από τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις στη χρήση υπολογιστή/τάμπλετ.
-Δυσκολία ανάπτυξης μυών, κόκκαλων, τενόντων και νεύρων
-Λανθασμένη στάση σώματος απόρροια του πολύωρου καθίσματος σε καρέκλες καναπέδες, πάτωμα κλπ.
Προβλήματα όρασης:
-Καταπόνηση των ματιών από το συνεχές κοίταγμα στην οθόνη ή και από τον μη φυσικό φωτισμό.
-Αδυναμία όρασης από την πολύ κοντινή στην οθόνη θέαση
-Λιγότερη ευελιξία στη δυνατότητα του παιδιού να εστιάσει σε αντικείμενα σε αποστάσεις που μεταβάλλονται.
-Τα παιδιά αναπτύσσουν μυωπία πολύ νωρίτερα
Παχυσαρκία και προβλήματα προσοχής:
-Αυξημένο βάρος και/ή παχυσαρκία μέχρι την ηλικία των 6 ετών.
Η έλλειψη άσκησης μειώνει την εξέλιξη των κοινωνικών, αισθητηριακών, νοητικών, ακουστικών και αντιληπτικών-κινητικών δεξιοτήτων.
Αυξημένα ευρήματα των διαταραχών προσοχής:
-Κίνδυνοι στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας αλλά και της γλωσσικής εξέλιξης
-Τα ηλεκτρονικά μέσα αφαιρούν την συνεννόηση με εκφράσεις του προσώπου, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας.
-Έλλειψη κοινωνικής διάδρασης
Γεγονότα:
-Τα παιδιά που ξοδεύουν πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα παρακολουθώντας τηλεόραση είναι πιθανότερο να έχουν περισσότερα κιλά, να είναι πιο επιθετικά και να καθυστερούν στη σχολική μάθηση. Άλλα προβλήματα μπορεί να περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, την έλλειψη φαντασίας στο παιχνίδι, τις χαμηλές δυνατότητες ανάγνωσης και τις μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες.
-Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στα μηνύματα που εισπράττουν από τηλεόραση και τα οποία επηρεάζουν τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές τους.
-Τα παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να διαχωρίσουν τι από όσα παρακολουθούν είναι αποκύημα φαντασίας ή πραγματικότητα.
-Περισσότερες ώρες θέασης συνεπάγονται με την αδυναμία των παιδιών να σχηματίσουν φανταστικές εικόνες στο μυαλό τους όπως συμβαίνει συνήθως στα παιδιά – πχ. Όταν τους περιγράφεται μία ιστορία συνηθίζεται να τη «ζωγραφίζουν» στο μυαλό τους.
-Κατά προσέγγιση τα παιδιά και οι έφηβοι βλέπουν 2-3 ώρες τηλεόραση χωρίς να συμπεριλαμβάνεται σε αυτές τις μετρήσεις η χρήση κινητού, τάμπλετ, υπολογιστή ή το παιχνίδι με βιντεοπαιχνίδια.
-Τα παιδιά που βλέπουν πολλές ώρες τηλεόρασης είναι συνήθως επιθετικά και έχουν δυσκολία στην καθημερινή συμπεριφορά τους.
-Η βία που περιέχουν πολλά προγράμματα που επιλέγουν να βλέπουν/παίζουν τα παιδιά έμμεσα γίνεται μία αποδεκτή επιλογή στο μυαλό τους για τη λύση προβλημάτων. Αισθάνονται ότι η βία είναι ένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό κάποιου, ένα κομμάτι της φυσιολογικής του ζωής όπου σε έναν κόσμο επικίνδυνο αποτελεί είναι ένα απαραίτητο εργαλείο επιβίωσης.
Tips για γονείς:
- Επιβλέψτε τα παιδιά σας – ορίστε κανόνες θέασης που ανά ηλικία θα μεταβάλλονται.
- Διαμορφώστε ένα πλάνο δράσης το οποίο θα περιλαμβάνει δραστηριότητες που θα τα ξεσηκώνουν από την οθόνη (διάβασμα, αθλητισμός και δημιουργικό παιχνίδι).
- Προτρέψτε τα να «κουνηθούν» όσο βλέπουν τηλεόραση. Αν και ίσως ακούγεται περίεργο, η κίνηση ενώ βλέπουν τηλεόραση μπορεί να αποδειχτεί σημαντική στην ανάπτυξή τους. Αν πχ. είναι μουσικό πρόγραμμα μπορούν να χορέψουν, να σηκωθούν, να κάνουν κύκλους κλπ.
- Μην αφήνετε παιδιά μικρότερα της ηλικίας των 2 ετών, να παρακολουθούν τηλεόραση/τάμπλετ/κινητό/υπολογιστή. Αντί αυτού παίξτε διαδραστικά παιχνίδια μαζί τους και δώστε τους τα απαραίτητα εγκεφαλικά εναύσματα για να αναπτύξουν λεκτικές δεξιότητες. Μιλήστε, τραγουδήστε, διαβάστε μαζί με τα παιδάκια σας.
- Κατεβάστε την εξαιρετική νέα εφαρμογή γονικού ελέγχου από την Cosmote. Η εξελιγμένη αυτή εφαρμογή εξασφαλίζει ολοκληρωμένο γονικό έλεγχο σε κάθε συσκευή όταν το παιδί ανακαλύπτει τον κόσμο του Internet και των social media. Τι εννοούμε; Η εφαρμογή αυτή, σου επιτρέπει να γνωρίζεις πόσο χρόνο καταναλώνει το παιδί online και σε τι είδους δραστηριότητες. Έχει δυνατότητα web filtering. Αυτό σημαίνει πως το παιδί σου μπορεί να επισκέπτεται ιστοσελίδες με περιεχόμενο που εσύ ως γονέας του επιτρέπεις. Παράλληλα σου δείχνει πόσες ώρες ξοδεύει το παιδί σου σε εφαρμογές και ποιες είναι αυτές. Σε ενημερώνει αν το παιδί σου δέχεται λεκτική βία στα social media. Σου δίνει την δυνατότητα να ορίσεις πόσο χρόνο και ποιες ώρες μπορεί να είναι online μέσα στην ημέρα. Σου προσφέρει geo location, για να ξέρεις πού βρίσκεται ανά πάσα στιγμή. Όλα αυτά σημαίνουν πως είναι μία εφαρμογή που σου επιτρέπει να δείξεις εμπιστοσύνη στο παιδί σου έχοντας όμως τον έλεγχο που κρίνεται απαραίτητος μέχρι την ηλικία όπου πια το παιδί έχει την κριτική ικανότητα έχοντας μεγαλώσει με τα σωστά εργαλεία, να κινηθεί μόνο του πλήρως αυτόνομο. Σας παροτρύνουμε να μπείτε εδώ και να ενημερωθείτε για όλες τις επιλογές γονικού ελέγχου καθώς και για τα προτεινόμενα πακέτα που ταιριάζουν στη δική σας οικογένεια.
- Μη χρησιμοποιείτε τις ώρες θέασης ως μέσο επιβράβευσης ή τιμωρίας (Αναφερόμαστε σε σημαντικές επιλογές ζωής που κάνει το παιδί σας). Αν πχ. Χτυπήσει έναν συμμαθητή του η δική σας αντίδραση δεν μπορεί να είναι το να μη δει τηλεόραση. Με τον τρόπο αυτό γίνεται λανθασμένη σύνδεση στο μυαλό του παιδιού που μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες εντάσεις και φυσικά να μην αντιληφθεί την αληθινή διάσταση της εκάστοτε λανθασμένης επιλογής του.
- Μην έχετε ανοιχτή την τηλεόραση αν κάποιος δεν παρακολουθεί. Αν πχ. κάνετε δουλειές μέσα στο σπίτι και η τηλεόραση απλά παίζει για να σας «κρατάει παρέα» τότε έμμεσα την κάνετε μέρος της καθημερινότητας σας αλλά και του παιδιού.
- Δείτε μαζί τηλεόραση και σχολιάστε/εξηγήστε όσα βλέπετε. Αναπτύξτε τον λόγο και την δυνατότητα κριτικής.
- Συζητήστε τι επιλέγουν οι γονείς του φιλικού σας κύκλου. Είναι σημαντικό να υπάρχει μία μέση οδός συνεννόησης με γονείς με τους οποίους κάνετε παρέα, ώστε να αποφευχθούν οι εντάσεις μεταξύ των παιδιών. Πχ. Ο Γιωργάκης βλέπει όλη μέρα τηλεόραση και παίζει με το τάμπλετ και εσύ δεν με αφήνεις κλπ.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί πως τα παιδιά μας είναι παιδιά της γενιάς, όπου η τεχνολογία «κυβερνά» τον κόσμο. Αυτό από μόνο του δεν αποτελεί το χάος. Είναι απλώς ένα νέο δεδομένο για εμάς που μεγαλώσαμε αλλιώς, το οποίο αν εκμεταλλευτούμε σωστά μπορεί να προσφέρει στα παιδιά μας απαραίτητα για εκείνα οφέλη ανάπτυξης. Μη ξεχνάτε. Σε όποια εποχή κι αν μεγαλώνει ένα παιδί, ο γονικός έλεγχος και η σωστή χωρίς παρωπίδες και υπερβολές διαπαιδαγώγησή του είναι το πιο σωστό εργαλείο για να μεγαλώσει ευτυχισμένο.
