Τα παιδιά τρελαίνονται να προσποιούνται, να ζουν σε φανταστικούς κόσμους και να πιστεύουν σε πλάσματα, όπως ο Άι Βασίλης και τα ξωτικά…
γράφει η Ελένη Οικονομίδου, Αναπτυξιακή Ψυχολόγος
Τα παιχνίδια αυτά προσποίησης είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την ανάπτυξη του παιδιού σε κάθε τομέα: δημιουργικό, γνωστικό, συναισθηματικό, κοινωνικό και σωματικό. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά εξασκούν μια σπουδαία ικανότητα που έχουμε ως ανθρώπινο είδος: να φανταζόμαστε, να οραματιζόμαστε και να δημιουργούμε άλλους τρόπους ζωής. Το παραμυθένιο κλίμα των Χριστουγέννων αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για ατελείωτο παιχνίδι για όλη την οικογένεια, που μάλιστα μπορεί να κρατήσει εβδομάδες μέχρι την κορύφωση του. Είναι επίσης ένας άριστος τρόπος εισαγωγής του παιδιού προσχολικής ηλικίας σε έννοιες και αξίες, που ακόμα δεν μπορεί να κατανοήσει γνωστικά, αλλά να νιώσει μέσα από το παιχνίδι.
Τα παιδιά μέχρι 4-5 ετών, λάμπουν από χαρά και αγωνία περιμένοντας τον Άι Βασίλης, με απόλυτη πίστη στα λεγόμενα των γονιών και στις «αποδείξεις». Σταδιακά όμως αρχίζουν οι αμφιβολίες και, όσο η σκέψη τους γίνεται πιο συγκεκριμένη και λογική, τα ερωτήματα πληθαίνουν. Καλό είναι να απαντάμε με ειλικρίνεια και ευαισθησία και να τα ωθούμε να ανακαλύψουν την αλήθεια μόνα τους, σαν μικροί επιστήμονες. Σταδιακά η γνωστική τους ανάπτυξη επιτρέπει την κατανόηση των συμβολισμών και σε αυτή την ηλικία μπορούμε να τα βοηθήσουμε να δούνε τις ιστορίες και τα πρόσωπα αυτά ως σύμβολα αγάπης, μοιράσματος, ελπίδας και τόσων άλλων εννοιών.
Κατά κάποιο τρόπο μπορούμε να πούμε την αλήθεια χωρίς να χαλάσουμε τη μαγεία. Να εξηγήσουμε ότι ο Άι Βασίλης υπάρχει αν πιστεύεις σε αυτόν, να ρωτήσουμε τι πιστεύουν τα ίδια, να τονίσουμε ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να πιστεύει ό,τι θέλει. Μέχρι την ηλικία των 7 με 9 τα περισσότερα παιδιά γνωρίζουν πλέον την αλήθεια. Μπορεί να μας φαίνεται σκληρή αυτή η μετάβαση, αλλά μπορούμε να παρηγορηθούμε σκεπτόμενοι ότι η διαδικασία της ανακάλυψης της αλήθειας συντελεί στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και του σκεπτικισμού.
Υπάρχουν, βέβαια, και γονείς που προτιμούν να μην πούνε ψέματα σχετικά με την ύπαρξη του Άι Βασίλη και παιδιά που ποτέ δεν πίστεψαν ότι πραγματικά υπάρχει. Επιστημονικά δεν έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά αυτά χάνουν την αθωότητα ή την παιδικότητα τους ή ότι δεν ασκούν τη φαντασία τους, αρκεί να μη στερούνται μύθων και φανταστικών καταστάσεων γενικώς. Ίσως, απλά, χάνουν μια ευκαιρία να μοιραστούν αυτό το συναρπαστικό παιχνίδι με εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Δεν είναι ανάγκη πάντως να πιστεύει κάποιος ότι ο Άι Βασίλης έχει σάρκα και οστά για να ζήσει το παραμύθι. Πολλοί μικροί, αλλά και μεγάλοι, ζούνε στο πνεύμα των ημερών χωρίς να πιστεύουν ότι όλα αυτά πραγματικά υπάρχουν!
Σκόπιμο είναι να παρατηρούμε και να γνωρίζουμε καλά το παιδί μας και να το ακολουθούμε στο δρόμο που μας δείχνει, ώστε να αποφύγουμε να του δημιουργήσουμε σύγχυση: δεν έχει νόημα να πιέσουμε ένα παιδί να πιστέψει στον Άι Βασίλη και να δημιουργούμε τις «αποδείξεις», αν αυτό μας λέει ότι π.χ. τον φοβάται (ενίοτε συμβαίνει και αυτό), ή ότι ξέρει πως δεν υπάρχει Άι Βασίλης. Από την άλλη, αν κάποιο μικρό παιδί πιστεύει στην ύπαρξη του, δε θα ήταν πολύ σκληρό να μη βρει δώρα κάτω από το δέντρο, επειδή δεν πιστεύουμε εμείς;
Ιδανικά, μπορούμε να δούμε την ιστορία των Χριστουγέννων ως ένα μαγικό παιχνίδι προσποίησης, που μπορεί να προσφέρει χαρά και ενθουσιασμό, που μας θυμίζει τη γενναιοδωρία, την αλληλεγγύη, την ανιδιοτέλεια στη ζωή μας. Να δείξουμε στα παιδιά ότι όλοι μπορούμε να γίνουμε Άι Βασίληδες ή μικροσκοπικά ξωτικά γεμάτα εκπλήξεις, και μάλιστα όχι μόνο τα Χριστούγεννα!
Η Ελένη, όταν ήταν φοιτήτρια ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Middlesex, άρχισε να ψάχνει πιο βαθιά στην παιδική της ηλικία, και σιγά σιγά να ανακαλύπτει…Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών της σπουδών στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο του Sussex εστίασε σε θέματα που αφορούν τη δημιουργικότητα των παιδιών. Εργάστηκε ως ψυχολόγος σε χώρους όπως λογοθεραπευτήρια & εργοθεραπευτήρια, ΜΚΟ για ευπαθείς πληθυσμούς, κέντρα συμβουλευτικής, σχολεία αποκατάστασης παιδιών με αναπηρίες, μέχρι που πραγματοποίησε το όνειρο των φοιτητικών της χρόνων! Το 2010, με τον σύντροφό της, και πατέρα των δύο παιδιών τους, Έκτορα Γιαλαμά (κεραμίστα), πιστεύοντας ότι τα παιδιά χρειάζονται να έχουν συχνά την ευκαιρία να εξερευνούν με τις αισθήσεις τους, χωρίς καθοδήγηση και διδασκαλία, δημιούργησαν το Hehe Art, στην Κάτω Τούμπα Θεσσαλονίκης. Ένα χώρο όπου, με εργαλεία το φυσικό πηλό και τα χρώματα, παιδιά από 18 μηνών, αλλά και ενήλικες, έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν με τρόπο ελεύθερο και διαφορετικό, να εκφραστούν, να πειραματιστούν, να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τη δημιουργικότητά τους, να μάθουν να χειρίζονται το άγχος και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση. Οργανώνουν τις ομάδες Messy Play with Hehe Art και βοηθάνε τους γονείς να ακολουθήσουν τα παιδιά τους και να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα τους παρέα με αυτά. Επίσης οργανώνουν ομάδες σύγχρονης κεραμικής για παιδιά και ενήλικες, συναντήσεις θεραπευτικού παιχνιδιού με αισθητηριακά υλικά, συνεργάζονται με παιδικούς σταθμούς, σχολεία και άλλες δομές, και οργανώνουν events παιχνιδιού και γλυπτικής με μεγάλους όγκους πηλού. Για τους Hehe Art η έννοια του ταλέντου θεωρείται περιττή: όλοι μπορούν να δημιουργήσουν & να εξελιχθούν με αυτό το τόσο γήινο υλικό σε ένα περιβάλλον σεβασμού και αποδοχής!
