Ταινία στον καναπέ: Μετά τη Λουτσία – Despues de Lucia

Η ταινία «Μετά τη Λουτσία» είναι μια επίκαιρη και δυνατή ταινία που θα σοκάρει, θα ευαισθητοποιήσει, θα αναγκάσει να αντιμετωπίσουμε κατάματα ένα θέμα-πρόβλημα που δεν είναι μακριά μας πλέον.

Η ταινία διαπραγματεύεται το θέμα της σχολικής βίας, του σχολικού εκφοβισμού ή bulling όπως είναι ο διεθνής όρος. Μια ταινία από το Μεξικό του σκηνοθέτη Μισέλ Φράνκο, (στη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του μετά το «Daniel and Ana»), η οποία κέρδισε στο Φεστιβάλ Καννών στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα», στο Σικάγο τον Ασημένιο Ουγκώ και η οποία είναι η φετινή πρόταση του Μεξικό για την κατηγορία του ΄Οσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Εντυπωσιακές ερμηνείες από το δίδυμο των πρωταγωνιστών, του πατέρα που τον ερμηνεύει λιτά και συγκλονιστικά ο Γκονζάλο Βέγκα, και της κόρης, της Αλεξάντρας, ερμηνευμένη από την Τέσα Ια. Η νεαρή ηθοποιός, με απόλυτα φυσική ερμηνεία που θα ζήλευαν πολλοί έμπειροι ηθοποιοί, έχει εμφανιστεί σε μία ακόμα ταινία σε ηλικία 11 χρόνων στο «The Burning Plain» του Guillermo Arriaga. Τα άλλα παιδιά που συμμετέχουν στην ταινία είναι πραγματικοί φίλοι και συμμαθητές της Tessa και αποδίδουν τους ρόλους με πειστικότητα και ειλικρίνεια που σοκάρει καθώς οι σκηνές σιγά σιγά γίνονται όλο και πιο σκληρές.

Η ταινία:

Η ταινία, είναι αλήθεια, ότι θέτει πολλούς στόχους. Ξεκινά με αφήγηση, πολύ αργή (θα μπορούσε εδώ οι χρόνοι να είναι περισσότερο γρήγοροι) της απώλειας της μητέρας, η οποία οδηγεί πατέρα και κόρη να επιλέξουν τη φυγή για να αποφύγουν τις μνήμες και τον πόνο που τους δημιούργησε η απώλεια. Επιλέγουν, λοιπόν, νέο τόπο κατοικίας προσπαθώντας να κάνουν μία νέα αρχή. Το νέο σπίτι εντυπωσιακό, απαστράπτον, με μάρμαρα, γρανίτες, ίνοξ αλλά απρόσωπο. Ένα σπίτι χωρίς μνήμες, χωρίς κάδρα στους τοίχους, φωτογραφίες, χωρίς πραγματική ζωή, υποδηλώνοντας ειρωνικά ότι απλώς εδώ βιώνουν χωρίς να συμβιώνουν δύο άτομα. Πατέρας και κόρη θα αρχίζουν να χτίζουν δύο παράλληλες ζωές κρατώντας μια επιφανειακή καλή σχέση μα μη μπορώντας να επικοινωνήσουν πραγματικά , «τα τείχη που έκτισαν, υψηλά».

Η κόρη – το σχολείο

Η κόρη πηγαίνει στο νέο σχολείο και αναγκαστικά περνάει από ανίχνευση για ναρκωτικές ουσίες και βρίσκεται θετική. Οι κανονισμοί του σχολείου είναι αυτοί και είναι απαράβατοι και αυστηροί. Φωνάζουν τον γονέα και τα μέτρα που προτείνονται είναι πρόγραμμα απεξάρτησης και αποβολή, αν ανιχνευθεί και δεύτερη φορά θετική. Μια συζήτηση με τον πατέρα, μια διαβεβαίωση ότι ήταν κάτι περιστασιακό και δεν θα ξανασυμβεί και συνεχίζεται η ζωή.

Η κόρη σιγά σιγά γίνεται θύμα σχολικής βίας από ομάδα συμμαθητών της. Σε μια προσπάθεια να την αποδεχτούν οι νέοι συμμαθητές, αποξενωμένη, χωρίς επικοινωνία με κανένα γίνεται ένα άβουλο και παθητικό θύμα της σαδιστικής βίας τους. Σοκαριστικές οι σκηνές και ο σκηνοθέτης πετυχαίνει ακριβώς αυτό που έχει ως στόχο.

Παρατραβηγμένες; Ας μην είμαστε σίγουροι γιατί και στην ελληνική κοινωνία είδαν το φως της δημοσιότητας παρόμοια περιστατικά και εξαιτίας τέτοιων φαινομένων νέοι και νέες έχουν οδηγηθεί και σε αυτοκτονίες.

Η ταινία επικεντρώνεται στην πλευρά του θύματος αλλά αγνοεί την πλευρά των θυτών. Πέρα από φευγαλέες αναφορές και πολύ επιφανειακές προσπάθειες ερμηνείας (παιδιά που προέρχονται από ανώτερη κοινωνικοοικονομική τάξη, βίλες με γιακούζι και αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού) καμιά άλλη προσπάθεια. Ο σκηνοθέτης δεν φαίνεται να θέλει να απασχοληθεί με αυτούς, αν και πιστεύω ότι εδώ είναι το ουσιαστικό πρόβλημα. Η σκηνή με την απαγωγή του ένοχου συμμαθητή μέσα από το πανάκριβο τζιπ του πατέρα του, ο οποίος προσπαθεί να τον φυγαδεύσει, προσπαθεί να δώσει μια εύκολη απάντηση, ίσως επηρεασμένη και από την ταξική διαστρωμάτωση της μεξικάνικης κοινωνίας. Όχι τέτοια περιστατικά δεν ενοχοποιούν μόνο αυτές τις οικογένειες, οι αναλύσεις είναι πολυεπίπεδες και βαθιές και θα πρέπει να είναι και αρκετά προσεκτικές σε ένα τέτοιο πολύ ευαίσθητο θέμα.

Ως γονείς τρομοκρατούμαστε και σοκαρίζομαστε καθώς δεν θέλουμε τα δικά μας παιδιά να είναι στη θέσης της Αλεξάντρας αλλά μας περνάει από το μυαλό ότι μπορεί να είναι τα δικά μας παιδιά και στη θέση των θυτών; Και είναι και αυτά που έχουν ανάγκη στήριξης, ενίσχυσης και βοήθειας. Και είναι γι’ αυτό που διαφώνησα πέρα ως πέρα με το τέλος της ταινίας, το οποίο όμως δεν θα μαρτυρήσω. Ανατρεπτικό, σοκαριστικό, κόβει την αναπνοή (ένιωσα μουδιασμένη για αρκετή ώρα) αλλά δίνει πάτημα για στρεβλές λύσεις.

Το θέμα είναι δύσκολο, επίκαιρο, παγκόσμιο και μπορεί, καθώς είναι πλέον «πιασιάρικο», να μετακυλίσει σε εύκολο εντυπωσιασμό. Ο σκηνοθέτης όμως το χειρίζεται χωρίς να καταφεύγει σε μελό και εύκολες λύσεις, προσπαθώντας να έχει μια αποστασιοποιημένη οπτική γωνία. Η ίδια η ελληνική κοινωνία, βρίσκεται ξαφνικά να αντιμετωπίζει παρόμοια περιστατικά, που άλλα έρχονται στο φως της δημοσιότητας και άλλα παραμένουν ερμητικά κλεισμένα σε μια ένοχη σιωπή. Οι τελευταίες έρευνες στην Ελλάδα, μάλιστα, δείχνουν ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι το πρώτο πρόβλημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και δυστυχώς, ακόμα και στην πρωτοβάθμια, τείνει με αύξουσα συχνότητα, να καταστεί ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα επίσης.

Η ταινία είναι ένα δυνατό ράπισμα στο σχολικό σύστημα και στην απουσία κάθε ουσιαστικής προσέγγισης, πρόληψης, λήψης μέτρων, όχι καταστολής, μα ευαισθητοποίησης και επικοινωνίας με τους μαθητές. Αν και όλη σχεδόν, διαδραματίζεται στους χώρους του σχολείου, η κάμερα δεν στρέφεται ποτέ προς την έδρα των εκπαιδευτικών γιατί απλώς δεν …υπάρχουν. Έρχονται να τιμωρήσουν μόνο και όχι να προλάβουν, να απειλήσουν και όχι να προσεγγίσουν, να αποβάλουν και όχι να καταλάβουν.

Σε μια κοινωνία όπου πλέον η βία, η σκληρότητα, η αποξένωση, είναι κυρίαρχα συστατικά, το σχολείο ενοχοποιείται περισσότερο καθώς φαίνεται να διεκπεραιώνει αδιάφορα και τυπικά μια διαδικασία που, συνεπικουρούμενη από τους γονείς, δίνει βαρύτητα μόνο στο γνωστικό κομμάτι και στις επιδόσεις αγνοώντας άλλα ουσιαστικότερα πράγματα.

Όχι στην ταινία η κάθαρση δεν έρχεται στο τέλος…

Μετά τη Λουτσία

Despues de Lucia

Σκηνοθέτης:Μισέλ Φράνκο

Παίζουν: Τέσα Ια, Γκονζάλο Βέγκα Τζούνιορ, Ταμάρα Γιάζμπεκ, Χερνάν Μεντόζα

Η κριτική γράφτηκε στο cityportal.gr από την Κανταρτζή Ευαγγελία