Τι μαθαίνει το παιδί μέσα από τον έπαινο και την «αμοιβή»;

Άραγε ο έπαινος και η «αμοιβή» έχουν ωφέλη στο παιδί μας;

Ο έπαινος ως μέθοδος ενίσχυσης της θετικής συμπεριφοράς του παιδιού είναι αρκετά πολύπλοκος καθώς συχνά συγχέεται με την «αμοιβή» της θετικής συμπεριφοράς του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται με τρόπο αποδεκτό, οι γονείς συνήθως το ενισχύουν επιβραβεύοντάς το (παιχνίδι, γλυκά κ.τ.λ.) με στόχο το παιδί να επαναλάβει την αποδεκτή συμπεριφορά.

Τι μαθαίνει το παιδί μέσα από τον έπαινο και την «αμοιβή»;

Με την «αμοιβή» το παιδί μαθαίνει ότι πράττοντας κάτι σωστό και αποδεκτό θα αμειφθεί με κάτι που επιθυμεί πολύ. Ωστόσο, κατά αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να γίνει η σύνδεση μεταξύ πράξης και συνέπειας.

Το παιδί θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον του, όπως είναι φυσικό, στην επιθυμητή «αμοιβή» που θα λάβει (π.χ., μια βόλτα στο λούνα παρκ γιατί σήμερα δεν έκανε αταξία) και δεν θα σταθεί στην ίδια την πράξη και πόσο σημαντική είναι ή για ποιο λόγο είναι τόσο αποδεκτή και αξίζει αυτήν την «αμοιβή». Όλα αυτά, δεν σημαίνουν ότι οι αμοιβές δεν είναι χρήσιμες.

Χρειάζεται να δίνονται με σύνεση και σε συνθήκες κατά τις οποίες το παιδί έχει προσπαθήσει κάτι προκειμένου να το καταφέρει. Αφού, λοιπόν, πετύχει ένα στόχο είναι θεμιτό να αμειφθεί αυτή η προσπάθεια του. Συχνά, οι «αμοιβές» δίνονται ανεξέλεγκτα, χωρίς συνέπεια και σταθερότητα.

Για παράδειγμα, ένα παιδί που παραμένει φρόνιμο σε μια κοινωνική έξοδο θα φάει το αγαπημένο του γλυκό, γεγονός που δεν εμπεριέχει κάποιο στόχο προς επίτευξη ή ιδιαίτερη προσπάθεια για να το καταφέρει.

Από την άλλη, ο έπαινος λειτουργεί σε διαφορετικά πλαίσια που προκαλούν τη σκέψη και τα συναισθήματα του παιδιού. Ο έπαινος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη συμπεριφορά του παιδιού, δηλαδή, αντιστοιχεί με τη θετική του πράξη.

Με άλλα λόγια, οι γονείς που θα σχολιάσουν θετικά και θα επαινέσουν μια πράξη του παιδιού, αυτομάτως το προτρέπουν να σκεφτεί την ίδια την πράξη και για ποιο λόγο είναι θετική και αποδεκτή, επικεντρώνοντας, έτσι, την προσοχή και τη σκέψη του σε αυτό που έκανε. Ο έπαινος, επιπλέον, προκαλεί το παιδί συναισθηματικά. Νιώθει ότι οι γονείς το αγαπούν, το σέβονται και το εκτιμούν.

Η εκτίμηση είναι μια έννοια που χρειάζεται να τη νιώσει το παιδί προκειμένου να τη μάθει.

Έτσι, ο έπαινος, τα θετικά σχόλια η επιβράβευση επιβεβαιώνουν το παιδί συναισθηματικά και του μαθαίνουν να εκτιμά τις θετικές πράξεις, τις θετικές συμπεριφορές, το αποτέλεσμα αυτών αλλά και τους άλλους ανθρώπους.

Της Δέσποινας Χατζηγρηγοριάδου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ, ειδίκευση στη Σχολική Ψυχολογία

Σύντομο Βιογραφικό της Δέσποινας Χατζηγρηγοριάδου

H Δέσποινα Χατζηγρηγοριάδου σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Απέκτησε κλινική εμπειρία στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης, συμπεριλαμβανομένου του Ιατροπαιδαγωγικού τμήματος και στο Ψυχιατρικό τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Κατερίνης (Κλινική Οξέων Ψυχιατρικών Περιστατικών του πρώην Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου). Διετέλεσε εκπαιδεύτρια στο Δημόσιο ΙΕΚ Κατερίνης και στο Επιμορφωτικό πρόγραμμα «ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση». Παρείχε ψυχολογικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες στο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο ΠΛΑΤΩΝ και στο ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής Κατερίνης. ” Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών «Συναισθηματικές Δυναμικές στην Εκπαίδευση» του Ιταλικού Πανεπιστημίου TOR VERGATA.”

πηγή: psychopedia.gr